Komunikacja miejska w Londynie początkowo może wydawać się dość skomplikowana. Jednak gdy pozna się wszystkie podstawowe zasady działania z transportu miejskiego, okazuje się, że korzystanie z niego jest sprawne i wygodne. W tym przewodniku po londyńskiej sieci komunikacyjnej znajdziecie wskazówki o tym, jak podróżować po stolicy Wielkiej Brytanii.
Więcej o Londynie pisaliśmy w naszym przewodniku ” Zwiedzanie Londynu. Informacje praktyczne” oraz w „Atrakcje w Londynie”.
Komunikacja miejska w Londynie – czym można jeździć?
Komunikacja miejska w Londynie obejmuje metro, koleją naziemną DLR, autobusy, tramwaje, pociągi, kolejka linowa oraz promy rzeczne plywające po Tamizie. Cały transport w Londynie jest zintegrowany, na wszystkie środki transportu obowiązują te same bilety i identyczne sposoby płatności. Za komunikację miejską w mieście odpowiada firma Transport for London, w skrócie TFL.
1. Komunikacja miejska w Londynie – zasady
Strefy
Londyn podzielony jest na strefy (9), które dotyczą tylko metra, pociągów i kolei naziemnej. Większość najpopularniejszych atrakcji, leży w centrum Londynu, w strefach 1-3. Generalnie zasada jest taka, że im dalej jedziecie i im więcej stref pokonujecie, tym więcej zapłacicie za bilet. Jak sprawdzić, do której strefy jedziecie? Kupując bilet w bibletomacie, można sprawdzić nazwę przystanku i strefę, w której się znajduje, na rozpisce przy biletomacie. Strefy nie obowiązują w autobusach, bo ceny biletów jednorazowych są stałe. W ciągu 60 minut ważności biletu, można się przesiadać do innego autobusu.
Peak i Off-Peak
Podział cen biletów ze względu na porę dnia. Peak oznacza godziny szczytu (od 06:30 do 09:30 oraz od 16:00 do 19:00). Reszta dnia jest Off-peak, czyli poza godzinami szczytu. Bilety kupowane na przejazd w szczycie są droższe. Dotyczy to tylko metra i kolei w dni robocze.
Capping
Dzienne limity w opłatach za przejazdy. Jeśli jeździcie w ciągu dnia w danej strefie X razy, to opłaty za przejazd będą pobierane tylko do określonego pułapu. Ceny są wyszczególnione dla każdej strefy. Czyli opłata za przejazd nie jest pobierana za każdy osobny przejazd metrem, tylko po zakończeniu całej podróży, w którą wliczone są przesiadki. Możemy przesiadać się niezliczoną ilość razy, a capping określa maksymalną stawkę, jaka zostanie pobrana dla danych stref. Jeśli przekroczymy tę kwotę, kolejne przejazdy odbywają się „za darmo”, nie jest pobierana za nie dodatkowa opłata. Limity są dziennie lub tygodniowe. Z tym że tygodniowe nie obowiązują kart Oyster, tylko na karty contactless, czyli umożliwiające płatności zbliżeniowe. Capping w strefach 1-2 wynosi 7,70£.
2. Rodzaje biletów
Bilety jednorazowe
Całkowicie odradzamy korzystanie z biletów jednorazowych. Bilety kartonikowe są nieopłacalne. Jednorazowy przejazd metrem w strefie 1-3 kosztuje ponad 6 funtów! Takie bilety kartonikowe można kupić w biletomatach i w punktach sprzedaży.
Karta Oyster lub Contactless
W Londynie próbuje się całkowicie odejść od biletów papierowych na rzecz cyfryzacji. Służą temu karty Oysters, czyli karty przedpłacone, na które przelewa się odpowiednią kwotę pienieżną. Wchodząc do metra czy autobusu, przykłada się kartę do czytnika i wówczas pobierana jest z niej opłata za przejazd. Wyrobienie karty kosztuje 7 funtów. Kartę można zwrócić (np. w biletomacie) i otrzymać zwrot środków przelanych na nią wcześniej, jednak nie może być to więcej, niż 10 funtów.
Jeśli nie chcecie kupowac karty Oyster, przydatna może się okazać wasza zwyczajna karta płatnicza, której można używać na takiej samej zasadzie, jak karty Oyster i zbliżeniowo opłacać przejazdy. Dobrze jest jednak pamiętać o przeliczniku walut i sprawdzić przed wyjazdem, czy na pewno wam się to opłaca. Będąc w Londynie ostatnim razem używałam swojej karty Revolut. Nie musi to być nawet karta, można płacić też własnym telefonem lub innym urządzeniem. Ceny biletów sa identyczne bez względu na to, czy płacimy kartą własną czy Oyster.
Pas as you go
Karty Oyster lub własnej karty płatniczej używa się w systemi Pas as you go. Oznacza to nic innego, jak pobieranie opłaty za przejazd po ukończonej podróży. W praktyce wygląda to tak, że wchodząc do metra czy autobusu, przykładacie kartę Oyster lub własną do czytnika. W czasie jazdy możecie się przesiadać np. do innej lini metra, a wychodząc ze stacji przy wyjściu ponownie przykładacie kartę do czytnika w bramkach. Dopiero wówczas pieniądze za przejazd zostaną ściągnięte z konta (w praktyce może to trwać nawet kilka dni). W autobusach przykłada się kartę tylko raz, przy wejściu do pojazdu. Przy jego opuszczaniu nie jest już to konieczne. Co jeśli przy wyjściu z metra nie przyłoży się karty do czytnika? Wówczas zostaniemy obciążeni za przejazd maksymalną kwotą.
Visitor Oyster Card
Jeśli zamówicie kartę Oyster z wyprzedzeniem do domu, otrzymacie zniżki w różnych sklepach, atrakcjach i restauracjach. Należy doliczyć opłatę na wysyłkę. Poza tym sama karta działa identycznie, jak to zostało opisane powyżej. Listę zniżek znajdziecie na tej stronie. Nie wydają się one jednak na tyle interesujące, żeby decydować się na dodakotwą opłatę związaną z wysyłką karty do domu.
Travelcard
Bilet okresowy na komunikację miejską w Londynie, który umożliwia nielimitowane korzystanie ze wszystkich środków transportu (z wyjątkiem promów rzeczny i kolejki linowej) w wybranym wariancie czasowym. I tak do wyboru mamy bilet dzienny (nie 24-godzinny, obowiązuje do 04:30 rano), bilet tygodniowy i bilet miesięczny. Niektóre z biletów są też podzielone cenowo ze względu na peak i off-peak.
3. Ceny i zakup biletów
Gdzie kupić Oyster Card?
W automatach na dworcach i stacjach metra, w punktach informacji turystycznej oraz w punktach sprzedaży Oyster Ticket Stops. W biletomatach można płacić zarówno kartą, jak i gotówką. Ile pieniędzy nabić nna kartę Oyster? Mamy do wyboru dwie opcje. Może to być określona kwota wybrana przez nas, ale minimalnie musi to być 5 funtów + 7 funtów za depozyt na kartę. Druga opcją jest wybór określonego wariantu czasowego, np. karta nabita na 30 funtów, co starczyło nam na 3 dni (a jeździliśmy dużo). W autobusach u kierowcy nie kupi się biletów u kierowcy. Co więcej, w autobusach i tramwajach nie obowiązują bilety kartonikowe, a jedynie Oyster Card, Travelcard lub własna karta płatnicze.
Ceny biletów pas as you go
- Autobus/tramwaj: £1.65, z dziennym limitem £4.95
- Dzienny bilet autobusowy/tramwajowy: £5.50
- 1 strefa metra: £2.50 (peak i off-peak), limit 7,70 £
- 1-2 strefa metra: 3,20 £ (peak) i 2,60 £ (off-peak), limit 7,70 £
- 1-3 strefa metra 1-3: 3,60 £ (peak) i 2,90 £ (off-peak), limit 9,00 £
- 1-4 strefa metra: 4,30 £ (peak) i 3,20 £ (off-peak). limir 11,00 £
Pisząc metro, biorę pod uwagę też kolej miejską. Prawdopodobnie więcej stref nie będzie was interesować, a jeśli macie nocleg daleko od centrum, to cenę przejazdu sprawdzicie w tej wyszukiwarce. Dzieci do 11 lat podróżują za darmo z opiekunem odorosłym posiadajacym ważny bilet. Na jednego dorosłwego może przypadać czwórka dzieci. Między 11 a 16 rokiem życia przysługuje zniżka w metrze i kolei oraz darmowe bilety na autobusy i tramwaje. Nie zwalnia to jednak od posiadania odpowiedniej karty Oyster, przysługującej osobom w tym wieku. W pociągach National Rail kursujących w obrębie miasta, za darmo mogą podróżować dzieci do 5 roku życia.
WSKAZÓWKA
Jeśli nie maCIE wystarczających środków na karcie Oyster, aby zapłacić za przejazd lub Wasz bilet Bus&Tram Pass lub Travelcard właśnie wygasł, można odbyć jeszcze jedną podróż autobusem. Po prostu jak najszybciej trzeba doładować swój kredyt, aby usunąć ujemne saldo, zanim będzie można ponownie użyć swojej karty Oyster lub odnowić kartę Travelcard lub Bus & Tram Pass
Gdzie kupić Travelcard?
Travelcard na jeden dzień można zakupić w biletomatach w formie kartoniku. Tygodniowy karnet kupimy w biletomacie lub nabijemy na kartę Oyster. Travelcard miesięczne lub roczne można jedynie nabić na kartę Oyster. Karty jednodniowe dzielą się na wariant anytime, czyli taki, z którym można podróżowac cały czas, a także off-peak, ważny w tygodniu od 09:30 oraz w weekendy od 04:30. Tak naprawdę różnica cenowa między podróżowaniem w szczycie a poza szczytem pojawia się dopiero, gdy przekroczymy więcej niż 4 strefy. Cap (limit) dla travelcard w strefach 1-4 wynosi 14.40 funtów. Ceny dla wszystkich stref można sprawdzić tutaj.
Ceny Travelcard
- 1-3 strefa dla biletu dziennego (anytime) – 14,40 £
- 1-3 strefa dla biletu dziennego (off-peak) – 14,40 £
- 1-6 strefa dla biletu dziennego (antytime) – 20,30 £
- 1-6 strefa dla biletu dziennego (off-peak) – 14,40 £
Rozkłady jazdy
Godziny odjazdów, przystanki i ceny biletów najwygodniej sprawdzać w planerze podróży. Wygodna w użyciu jest także wyszukiwarka Google Maps. Tutaj możecie sprawdzić mapę sieci metra i kolelei, a tutaj autobusów. Metro działa od poniedziałku do piątku mniej więcej od 05:00 rano do północy, a niektóre linie kursują w weekendy przez całą dobę. Dokładne godziny kursowania poszczególnych linii można sprawdzić na tej stronie. Czas oczekiwania na metro zazwyczaj nie przekracza 5 minut. Trzeba jednak z liczyć się z ogromnymi tłumami na stacjach, zwłaszcza w godzinach szczytu. Nam kilka razy zdarzyło się, że wsiedliśmy dopiero do któregoś pociągu z kolei.
Komunikacja miejska w Londynie – o czym pamiętać?
Do autobusów wchodzi się przednimi drzwiami, a kartę przykłada tylko raz, do czytnika umieszczonego obok kierowcy.
Jeśli chcecie wsiąść do autobusu, musicie zasygnalizować to kierowcy poprzez machnięcie ręką. Chcąć opuścić wyjazd, należy wcześniej nacisnąć przystanek stop, gdyż część przystanków w Londynie jest na żądnie.
Za przejazd autobusem można płacić jedynie w formie pas as you go. Nie ma zwykłych biletów kartonikowych. W biletomacie i u kierowcy nie da się kupić biletu jednorazowego na przejazd autobusem.
Wchodząc do metra należy na bramkach przyłożyć bilet, kartę Oyster lub płatniczą do czytnika. Drugi raz należy to zrobić opuszczając metro.
W ramach jednego biletu można przesiadać się do innych lini metra. Opłaty za kolejny przejazd nie nalicza się dopóki nie przekroczymy bramek wyjsciowych metra czy kolei.
Bilety autobusowe nie są objęte strefami, a ich cena jest stała. Nieważne ile jedziecie, płacicie tyle samo. Czyni to autobusy najtańszym środkiem transportu w Londynie. Jednak warto pamiętać o dużych korkach i długich czasach przejazdu na większych odległościach.
Dozwolone są przesiadki z autobusu do innego autobusu lub tramwaju w ciągu jedenj godziny od pierwszego odbicia karty.
Uber Boat – to dość droga atrakcja. Informacje o biletach i rozkłądach znajdziecie tutaj.
