Co łączy Akademię Pana Kleksa, Karierę Nikodema Dyzmy, Pana Samochodzika, Chłopów, Plebanię i Ojca Mateusza? Wszystkie te produkcje kręcono w Pałacu w Nieborowie. Ta barokowa rezydencja magnacka należy do jednych z najlepiej zachowanych w całym kraju. Czym wyróżnia się Pałac w Nieborowie i jak zaplanować wycieczkę do Nieborowa i Arkadii?
Jak powstał Pałac w Nieborowie?
W miejscu pałacu w Nieborowie istniał XVI-wieczny dwór rodu Nieborowskich, będący czymś pomiędzy mieszkalną wieżą a renesansową rezydencją. Była to typowa wiejska siedziba szlachecka, spustoszona w czasach wojen szwedzkich.
Następnie siedzibę Nieborowskich przekształcono na letnią rezydencję prymasa Michała Stefana Radziejowskiego. Kolejny wiek przyniósł częste zmiany właścicieli. Nieborów należał do wielkiego hetmana litewskiego Ogińskiego czy Lubomirskich. Ostatecznie pałac przeszedł na własność Radziwiłłów i to właśnie z nimi jest najczęściej wiązany.
Za projekt XVII-wiecznego pałacu, którego struktura i wygląd zachowały się do naszych czasów, odpowiadał znany holenderski architekt, Tylman z Gameren. Jego prace odcisnęły duże piętno na polskiej architekturze. Tylmana możesz kojarzyć z takimi jeszcze budowlami, jak Pałac Branickich w Białymstoku, kościół św. Anny w Krakowie, Kaplica Królewska w Gdańsku, Pałac Lubomirskich w Lublinie, mury obronne zamku w Łańcucie czy kościół Sakramentek w Warszawie. Ślady jego działalności odnajdziesz niemal w każdym zakątku Polski.
Pałac w Nieborowie a Radziwiłłowie
Pałac w Nieborowie czasy swej świetności przeżywał za „panowania” Heleny i Michała Kazimierza Radziwiłłów. Pierwsi właściciele Nieborowa z rodu Radziwiłłów uczynili z niego prawdziwą rezydencję magnacką. Nadali budowli blask, stworzyli niesamowitą kolekcję sztuki, zadbali o ogrody. Niestety śmierć pierwszych w Nieborowie Radziwiłłów była początkiem negatywnych zmian zachodzących w pałacu. Spory o majątek między dziedzicami, kolejne powstania niepodległościowe, trudna sytuacja polityczno-gospodarcza Polski, a niekiedy i nieudolność w zarządzaniu pałacem, stopniowo prowadziły do podupadania majątku. Sytuacja stała się na tyle trudna, że Zygmunt Radziwiłł, uznawany za utracjusza, wyprzedał w Paryżu część zbiorów zebranych w Nieborowie.
Nieco lepiej działo się za czasów bratanka Zugmunta, Michała Piotra Radziwiłła. Otworzył on stolarnię oraz manufakturę majoliki, co pomogło podreperować zubożały majątek. I i II wojna światowa sprowadziły do Nieborowa wojska, które stacjonowały w pałacu. Część zbiorów zrabowano, jednak zaskakująco szybko udało się je odzyskać tuż po wojnie. Mimo wielu przeciwności, świetność pałacu przywrócono w dwudziestoleciu międzywojennym, a cała konstrukcja jako tako zachowała się w stanie niezmienionym do naszych czasów. Było to możliwie za sprawą ustanowienia w pałacu oddziału Muzeum Narodowego w Warszawie tuż po zakończeniu II wojny światowej.
To stanowi o wyjątkowości tego miejsca, gdyż w Polsce niewiele jest pałaców, które przetrwały burzliwe wydarzenia polskiej historii. A znając obecne, już i tak niezwykłe wyposażenie pałacu, możemy się tylko domyślać jak zachwycające musiało być one za czasów Heleny i Michała Radziwiłłów.
Architektura pałacu w Nieborowie
Tylman z Gameren przebudował istniejący dwór z folwarskiem w barokową rezydencję. Miało to miejsce u końca XVII wieku. Główna, prostokątna bryła pałacu charakteryzuje się lekkością i nawiązuje do palladyzmu. Za to dwie alkierzowe wieże posiadające na szczycie barokowe hełmy, to typowy produkt polskiego renesansu i baroku.
Każdy z kolejnych właścicieli w jakiś sposób wniósł coś od siebie do projektu pałacu. Jedne z największych zmian wprowadził wojewoda wileński Michał Kazimierz Ogiński, który przeprojektował wnętrza pałacu w stylu rokoko.
Ta dwukondygnacyjna budowla była symetryczna, a przebudowę dachu zaprojektował architekt Szymon Bogumił Zug. Był on jednym z czołowych architektów czasów króla Stanisława Augusta Poniatowskiego, sprawującym nadzór m.in. nad warszawskim Arsenałem i Zamkiem Królewskim. Zug przeprojektował niektóre pomieszczenia pałacu w Nieborowie w stylu neoklasycystycznym, a także założył ogród francuski.
Muzeum Wnętrz Rezydencji Pałacowej
Michał Hieronim Radziwiłł i jego żona Helena zaczęli gromadzić cenne kolekcje dzieł sztuki mistrzów europejskich i polskich artystów, antyki, rzeźby, porcelanę, ryciny. Zbudowali ogromny księgozbiór liczący ponad 6000 starodruków oraz oranżerię, do której sprowadzono wiele egzotycznych gatunków roślin. Jednymi z najbardziej wartościowych artefaktów są pochodzące z XVII wieku globusy weneckiego kartografa, Vincenza Coronelliego. Ten franciszkański uczony był założycielem pierwszego na świecie towarzystwa geograficznego.
Pałac w Nieborowie otoczony jest nieco skromnym już francuskim ogrodem, na terenie którego znajduje się oranżeria z kawiarnią. W skład parku wchodzi również część krajobrazowa. Wszystko to można oglądać podczas zwiedzania Nieborowa.
Ciekawostka
Ciekawostkę stanowi fakt, że Pałac w Nieborowie gościł znamienitych gości, w tym rosyjskich carów, pruskich królów, Georga Busha czy znanych artystów, w tym Gałczyńskiego, Niemcewicza i Dunikowskiego.
Romantyczny Park Arkadia
Zaledwie 5 km od Pałacu w Nieborowie znajduje się kolejna atrakcja, mocno związania z historią miejscowości. Mowa tu o romantycznym parku Arkadia, uznawanym za jedno z najładniejszych założeń ogrodowych w całej Europie. Arkadia powstała na polecenia Heleny Radziwiłłówny, a za projekt ogrodu odpowiada wspomniany już wcześniej Szymon Bogumił Zug.
Ten ogród w stylu angielskim początkowko wyróżniał się sentymentalnym stylem. Jednak przez 20 lat dbania o niego, Helena skierowała rozwój parku ku założeniom ogrodu romantycznego. W parku możesz obejrzeć Grotę Sybilli, Domek Gotycki, Świątynię Diany, Akwedukt, Chatę przy Wodospadzie czy Przybytek Arcykapłana. Teren nie jest duży. Choć liczy łącznie 14 hektarów, na spokojnie obejdziesz go w niecałą godzinę. Park w Arkadii jest popularnym miejscem sesji plenerowych.
Pałac w Nieborowie: informacje praktyczne
Dojazd do Pałacu w Nieborowie
Pałac w Nieborowie znajduje się między Łodzią a Warszawą, kilkanaście kilometrów od Łowicza. Do Nieborowa najwygodniej dojechać właśnie z Łodzi lub Warszawy, a nawet z Poznania, skąd do Łowicza kursują bezpośrednie pociągi. Rozkłady jazdy możesz sprawdzić w Google Maps, a bilety zakupić m.in. w aplikacji Koleo.
Z Łowicza do Arkadii i Nieborowa w tygodniu kursują autobusy, średnio co 1-2 godziny. Czas przejazdu wynosi około 20 minut, a bilet kosztuje 8 zł i można go kupić u kierowcy. Rozkłady jazdy sprawdzisz w wyszukiwarce E-podróżnik. Nieco problematycznie sprawa prezentuje się w weekendy, gdy do Nieborowa nie dojeżdżają żadne autobusy. Dodatkowo do samej Arkadii można dojechać pociągiem z Łowicza, Warszawy i Poznania. Stacja kolejowa znajduje się kilkaset metrów od bram parku.
Autobus turystyczny do Pałacu w Nieborowie
Latem 2023 roku uruchomiono turystyczny autobus „Droga do Kultury”, który do końca września przez siedem dni w tygodniu kursował między Łowiczem a Nieborowem, Arkadią i skansenem w Maurzycach. Bilet na przejazd dla jednej osoby kosztował 10 zł i uprawniał do nielimitowanych przejazdów w ciągu dnia między tymi miejscami. Połęczenie to umożliwiało zwiedzanie w ciągu jednego dnia 2-3 atrakcji położonych na Ziemi Łowickiej. W kolejnych latach warto sprawdzać oficjalną stronę pałacu, gdzie pojawią się informacje o ewentualnym wznowieniu wakacyjnego połączenia. Niestety w weekendy poza sezonem konieczny jest dojazd autem lub rowerem ze stacji w Arkadii lub w Łowiczu.
Rowerem i autem
Oznaczony Szlak Książęcy między Łowiczem a Pałacem w Nieborowie liczy 14 km w jedną stronę. Rowery można wypożyczyć przy Rynku w Łowiczu. Autem do Nieborowa dostaniesz się autostradą A2 (między Łodzią a Warszawą). Auto możesz zaparkować bezpłatnie wzdłuż ogrodzenia pałacowego parku i na niewielkim parkingu przed bramą do Arkadii, a także na kilku mniejszych płatnych parkingach w pobliżu pałacu.
Pałac w Nieborowie: bilety i ceny
Bilety do Palacu w Nieborowie kupisz przez internet lub w kasach na miejscu. W sezonie wakacyjnym do kas biletowych (zwłaszcza w weekendy) ustawiają się bardzo długie kolejki. Aby uniknąć stania w kolejce, warto zakupić bilety online. Przewidziano zniżki dla dzieci, młodzieży, studentów i seniorów. Dzieci do lat 7 zwiedzają za darmo. Karta Dużej Rodziny uprawnia do zakupu biletów z 50% zniżką. Pałac w Nieborowie możesz zwiedzić za darmo w poniedziałki.
Ceny biletów kształtują się w zależności od wybranego wariantu. Turyści mają do wyboru zakup biletu na zwiedzanie całego kompleksu pałacowo-ogrodowego, samych ogrodów, tylko jednego piętra wraz z ogrodami itd. Szczegółowe informacje o biletach można znaleźć na oficjalnej stronie pałacu. Nas najbardziej interesują te bilety:
- Zwiedzanie samego kompleksu pałacowego w Nieborowie (oba piętra, ogród, Manufaktura Majoliki) – 46 zł bilet normalny, 36 zł bilet ulgowy, 2 zł bilet dla osób uczących się między 7 a 26 rokiem życia.
- Bilet łączony (oba piętra pałacu, ogród w Nieborowie, Manufaktura Majoliki, Park Arkadia) – bilet normalny 62 zł, ulgowy 46 zł, dla osób uczących się między 7 a 26 rokiem życia – 3 zł.
- Bilet do Parku w Arkadii – bilet normalny 18 zł, bilet ulgowy 10 zł, bilet dla osób uczących się między 7 a 26 rokiem życia – 1 zł.
Zwiedzanie Pałacu w Nieborowie: godziny otwarcia
Chociaż Nieborów warto zobaczyć bez względu na porę roku, to sama Arkadia najładniej prezentuje wiosną, latem i wczesną jesienią. Z uwagi na to, że w weekendy, zwłaszcza w wakacje, jest bardzo tłoczno, w miarę możliwości warto rozważyć wycieczkę poza sezonem lub poza weekendem. Pałac w Nieborowie i Park w Arkadii mają różne godziny otwarcia ze względu na porę roku. Poza wyjątkami przypadającymi na długie weekendy (majówka, Boże Ciało, 15 sierpnia), tak wyglądają godziny otwarcia:
- Od maja do października w tygodniu czynny między 10:00 a 15:00, od piątku do niedzieli między 10:00 a 17:00; W marcu, kwietniu, październiku i listopadzie czynny przez cały tydzień między 10:00 a 15:00. Od grudnia do końca lutego wnętrze pałacu pozostaje zamknięte dla odwiedzających.
- Manufakturę Majoliki możesz zwiedzać codziennie między 10:00 a 18:00 od końca kwietnia do końca września, w październiku do 16:00. W pozostałych miesiącach manufaktura jest zamknięta.
- Park w Arkadii czynny jest codziennie od 10:00 do 18:00 od kwietnia do końca września, a w pozostałe miesiące od 10:00 do 16:00.
Aktualne informacje o zwiedzaniu Nieborowa i Arkadii znajdziesz na oficjalnej stronie pałacu.
W podsumowanaiu muszę napisać, że naszym zdaniem Pałac w Nieborowie to jedna z najciekawszych i najpiękniejszych atrkacji, jaką może poszczycić się Polska. Naprawdę warto ją zobaczyć!
Zwiedzasz Polskę? W takim razie może Cię zainteresować:
- Kopalnia Soli w Wieliczce
- Pałac w Rogalinie
- Nadwiślański Park Etnograficzny w Wygiełzowie
- Weekend w Toriniu. Atrakcje i zwiedzanie
- Atrakcje we Wrocławiu, które musisz zobaczyć
Udanej podróży, Magda