Plan wyjazdu do Włoch, którym podzielimy się z Wami w tym przewodniku, zakłada tygodniową podróż do regionu Toskania oraz Emilia-Romania, z dużym naciskiem na zwiedzanie Florencji. Możliwości jego modyfikacji jest multum, w zależności od Waszych upodobań i wybranych lotnisk, ale z pewnością znajdziecie w tym planie przydatne informacje, którymi możecie się posiłkowaćć podczas układania własnego programu zwiedzania. Poniższy plan wyjazdu do Włoch zakłada spędzenie w środkowych Włoszech siedem i pół dnia – tego ósmego dnia wylatywaliśmy już do Polski, a także poruszanie się transportem zbiorowym. Te miejsca, które odwiedziliśmy zgodnie z tym planem są na tyle dobrze ze sobą skomunikowane, że wypożyczanie auta raczej nie ma sensu.
PLAN WYJAZDU DO WŁOCH ŚRODKOWYCH – PIZA, LUCCA, SIENA, FLORENCJA I BOLONIA
DZIEŃ I – PIZA | Plan wyjazdu do Włoch
Przylot do Pizy – loty do Włoch są generalnie tanie. Dość łatwo jest znaleźć bilety w dwie strony za mniej niż 300 zł. Rozpiętość cenowa jest spora, ale często zdarzają się bilety po 39 zł w jedną stronę. Ceny szybują w górę w trakcie wakacji, świąt i długich weekendów. Do Pizy lata Ryanair z Krakowa, Warszawy i Gdańska. Wizzair do Pizy nie lata. Bilety kupiliśmy na około dwa miesiące przed podróżą, która odbyła się pod koniec lutego – czyli wtedy, kiedy bilety w tanich liniach lotniczych zazwyczaj sprzedawane są w bardzo korzystnych cenach. Nasz plan wyjazdu do Włoch zakłądał lot z Krakowa do Pizy za 39 zł, a powrót z Bolonii do Katowic również za 39 zł. Inne pobliskie lotnisko znajduje się w Bolonii, także poniższy plan można odpowiednio zmodyfikować pod kątem przylotu i wylotu z tego miasta. Ewentualnie można wziąć pod uwagę jeszcze lotnisko w Rzymie. Z Polski do Florencji niestety nie ma żadnego bezpośredniego połączenia.
Transfer z lotniska – lotnisko w Pizie znajduje się blisko miasta. Do centrum Pizy można dojść pieszo, dojechać kolejką kursującą co 5-10 minut lub autobusem miejskim. Kolejka odjeżdża z samego lotniska, mniej więcej od 6 rano do północy. Bilet w jedną stronę kosztuje 5 euro i można go kupić w automacie na lotnisku lub na dworcu kolejowym w Pizie. Autobusy miejskie z lotniska do centrum odjeżdżają z przystanku zlokalizowanego kilkadziesiąt metrów od lotniskowego parkingu, dokładnie z przystanku o nazwie Dell’Aeroporto 2. Obok przystanku znajduje się mała kawiarenka, w której można kupić bilet na przejazd za 1,5 euro. Niektóre linie odjeżdżają też z samego lotniska. Trasę i numer autobusu można sprawdzić w Google Maps.
Zwiedzanie miasta – Do Pizy wszyscy przyjeżdżają głównie w celu zobaczenia Krzywej Wieży, ale to nie jedyny ciekawy zabytek w mieście. Obok Krzywej Wieży znajduje się wspaniała katedra o zachwycającej fasadzie oraz wnętrzu, potężne Baptysterium, w którym można słuchać prezentacji ech odbywających się mniej więcej co pół godziny, niezwykły gotycki cmentarz Camposanto, zdobiony licznymi freskami, a także dwa muzea – Opera del Duomo Museum (Muzeum Katedralne) oraz Sinopie Museum, którego główną atrakcją są bezcenne freski.
Warto przejść się wzdłuż rzeki Arno, gdzie zachwycające, majestatyczne kamienice odbijają się w wodzie. Przy rzece położony jest również niezwykle oryginalny, gotycki kościółek Santa Maria della Spina oraz Palazzo Blu, pełne ciekawych zbiorów i zdobnych sal. Oprócz tego interesujące jest również Museo Nationale di San Matteo, którego kolekcja obejmuje dzieła datowane od wczesnego średniowiecza po szesnaste stulecie, również autorstwa sławnego Donatello. Spore wrażenie robi też kolekcja zbiorów Medyceuszy w Muzeum Narodowym, mieszczącym się w Pałacu Królewskim. A to niejedyne muzea w mieście – Muzeum Starożytnych Łodzi, Muzeum Grafiki, Gipsoteka, Muzeum Historii Naturalnej. Do tego ogród botaniczny, ciekawe świątynie, pałace i ulice. W Pizie jest co robić, przynajmniej przez jeden pełny dzień.
Kolacja – w Anita Osteria. Przyjemna, dość elegancka restauracja z lokalnymi, bardzo ładnie podawanymi daniami. Przedział cenowy 10-15 euro za danie główne. Dobre miejsce na kolacje we dwoje. Super lokalizacja w centrum Pizy, blisko rzeki. Polecamy bardzo smaczne gnocchi z pesto i suszonymi pomidorami (bardzo sycące) oraz makaron z owocami morza i serem burrata, a także grillowany w miodzie ser z konfiturą na przystawkę. Strona z adresem tutaj.
Nocleg – Guest House Night&Day. Centrum Pizy, przy samej rzece Arno. Proste, wygodne pokoje z rewelacyjnym widokiem na Pizę. Wygodne łóżka, ręczniki, do dyspozycji gości kawa i herbata. Korzystne ceny. Za dwie noce dla dwóch osób płaciliśmy 57 euro. Nocleg rezerwowaliśmy przez Booking z około dwumiesięcznym wyprzedzeniem.
DZIEŃ II – LUKKA | Plan wyjazdu do Włoch
Przejazd do Lukki – pociągiem regionalnym Trenitalia. Pociągi kursują od wczesnych godzin porannych do nocy, średnio po dwa na godzinę. Czas przejazdu to pół godziny, bilet kosztuje 3,60 euro i ma stałą cenę, także nie trzeba kupować go z wyprzedzeniem. Bilety kupuje się online na tej stronie do 5 minut przed planowanym odjazdem, w kasach lub automatach. Bilety w formie papierowej należy skasować w kasowniku na peronie.
Śniadanie – w Paniko Lucca. Super wystrój, fajna atmosfera, przemiła obsługa. Ogromny wybór przepysznych wypieków, słodkości i innych śniadań, do tego dobra, włoska kawa i rozsądne ceny. Otwarte od samego rana, w sam raz na śniadanie czy szybką przekąskę w ciągu dnia. Na miejscu dostępne są też lody. Adres – Via Vittorio Veneto, 59.
Zwiedzanie miasta – Lukka to urocze toskańskie miasteczko, rywalizujące z Florencją i Sieną o miano najpiękniejszego w regionie. Nie ma w Lucce aż tylu zabytków, co w tych dwóch pozostałych miastach, ale z pewnością warto spędzić w niej chociaż kilka godzin. W Lucce przede wszystkim warto dużo spacerować wspaniale zachowanymi średniowiecznymi ulicami, wśród niezwykłej architektury. Wielką atrakcją miasta są liczne wieże widokowe, z których roztaczają się wręcz spektakularne panoramy wiekowych zabud owań miasta. Najsłyniejsza jest niegdyś mieszkalna Wieża Guingi, Torre delle Ore oraz wieża obok katedry św. Marcina, którą również trzeba zobaczyć (przepiękna fasada!). Oprócz tego warto jeszcze się wspiąć na wieżę przy Chiesa dei Santi Giovanni e Reparata, gdzie można też oglądać podziemia kościoła. Lukka jest miejscem urodzenia Pucciniego, więc w mieście można zwiedzać jego dom rodzinny i muzeum.
Często pomijamy zabytkiem jest spekakularna Villa Mansini, w której znajdziecie bogato zdobione sale, apartamenty, dzieła sztuki i nieco zaniedbany ogród. Z kolei w Villi Guingi mieści się Muzeum Narodowe, a w Palazzo Bocella Muzeum Sztuki Współczesnej. Przy katedrze św. Marcina mieści się też całkiem ciekawe Muzeum Katedralne. Nie można też pominąć niezwykłego, okrągłego „rynku, Piazza dell’Anfiteatro oraz Chiesa di San Michele in Foro. Oprócz wymienionych wyżej świątyń, warto zajrzeć do potężnej Bazyliki San Frediano, na której fasadzie zobaczycie piękną mozaikę. A jak starczy Wam czasu, do nie zapomnijcie o niezwykłym Pałacu Pfanner (piękny ogród!), a wiosną i latem o Ogrodzie Botanicznym. W mieście znajduje się jeszcze kilka mniej znanych muzeów, świątyń i pałacy, na które pewnie traficie podczas spaceru. Wokół historycznego centrum ciągną się doskonale zachowane mury miejskie i bramy.
Obiad/kolacja – w świetnej restauracji La Linea. Malutka, dość romantyczna knajpka na uboczu, z neapolitańską pizzą i innymi, bardziej już regionalnymi daniami kuchni toskańskiej. Polecamy rewelacyjne, ogromne calzone oraz pyszną pastę z truflami, które są w tym regionie kulinarnym specjałem często pojawiającym się w restauracyjnych posiłkach. Wszystkie dania podawane są w bardzo estetyczny, przyjemny dla oka sposób. Spory rozstrzał cenowy, pizze po 5-7 euro, inne dania od 8 do 14 euro. Strona z adresem tutaj.
Powrót – pociągiem do Pizy, w ten sam sposób co rano. Bilet po 3,60 euro. Nasz plan wyjazdu do Włoch zakładał powrót na noc do Pizy. Jeśli nie zamierzacie kolejnego dnia jechać do Sieny, to prosto z Lukki możecie też dojechać pociągiem regionalnym do Florencji i stamtąd dopiero zorganizować jednodniowy wypad do Sieny pociągiem lub autobusem. Możecie też nocować tego dnia w Lucce i rano pojechać dalej, do Sieny lub Florencji.
Kolacja z Pizie – jeśli wieczorem macie jeszcze ochotę na kolację, to bardzo Wam polecamy rewelacyjną pizzę neapolitańską w Funicula Pisa. Warto pomyśleć o wcześniejszej rezerwacji, bo stoliki rozchodzą się w mgnieniu oka, często na kilka dni do przodu. Swojska, luźna atmosfera, świetne ceny, doskonały smak, świeże składniki, pulchne ciasto na brzegach i cieniutkie w środku, wypiekana w piecu opalanym drewnem. Ogromny wybór, ceny zaczynają się od 5 euro i w większości przypadków nie przekraczają 10 euro (pizza z truflami za 12 euro). Możemy polecić pizzę z pomidorami, mascarpone i prosciutto. Lokalizacja w centrum Pizy, przy samej rzece. Adres – Via, Lungarno Mediceo, 4. Lokal znajduje się tuż pod hotelem, który polecaliśmy Wam w Pizie powyżej.
DZIEŃ III – SIENA | Plan wyjazdu do Włoch
Wskazówka: Nasz plan wyjazdu do Włoch zakładał, że jechaliśmy z przesiadką z Pizy do Sieny i w Sienie spaliśmy, aby mieć jak najwięcej czasu na zwiedzanie miasta. Ale nie ma problemu, aby z Pizy lub z Lukki pojechać pociągiem regio prosto do Florencji, tam nocować i zrobić jednodniowy wypad do Sieny lub innego toskańskiego miasta. W okolicy Florencji i Pizy znajduje się sporo innych miasteczek, mogące podczas Waszej podróży stanowić alternatywę dla Sieny, np. Arezzo, do którego można dojechać pociągiem z Florencji lub nadmorskie Livorno położone blisko Pizy.
Przejazd do Sieny – pociągiem regionalnym z przesiadką w Empoli. Pociągi są ze sobą skomunikowane, więc przesiadka trwa ledwie kilka minut i kupując bilet można od razu wybrać Sienę, nie trzeba kupować osobnych biletów. Pociągi kursują przez cały dzień, średnio jeden, dwa na godzinę. Bilet do Sieny kosztuje 10,90 euro i cena ta jest stała, gdyż przejazd odbywa się pociągami regionalnymi. Bilety można kupić online na stronie Trenitalia, w automatach lub w kasach. Czas przejazdu to 1 godzina i około 40 minut.
Obiad – pizza w La Piccola Caccineria. Trafiliśmy do tego miejsca przypadkiem cztery lata temu i wówczas ta pizza okazała się najlepszą, jaką jedliśmy do tej pory (chociaż przypuszczamy, że w tym wypadku robotę zrobiły głównie trufle, które jedliśmy w Sienie po raz pierwszy). Po czterech latach wróciliśmy i zamówiliśmy dokładnie to samo – nadal przepyszne! Chrupiące ciasto, mnóstwo sera, świeże, lokalne składniki, ciekawe połączenia smakowe. Do tego duża pizza jest naprawdę ogromna, a mniej głodni mogą zamówić tylko kawałek czy dwa. Lokal jest niewielki, bardzo niepozorny i łatwo go przegapić. W La Piccola Caccineria nie ma nawet stolików, więc pizzę najlepiej zjeść w plenerze, z jakimś ładnym widokiem. Wg ich strony wszystkie ich pizze kosztują 8 lub 14 euro w zależności od rozmiaru, chociaż wydaje nam się, że na miejscu menu było bardziej rozbudowane, a ceny zróżnicowane. Strona z adresem tutaj. Jeśli jednak wolicie usiąść przy stoliku, dobrą neapolitańską pizze w rozsądnych cenach zjecie też w La Napoletana 2.0.
Zwiedzanie Sieny – Siena to jedno z najpiękniejszych włoskich miast, w którym znajdziecie mnóstwo niesamowitych zabytków. Polecamy Wam zwiedzić cały kompleks katedralny (kupując zbiorczy bilet Acropoli Pass), w skład którego wchodzą – ogromna katedra (przepiękne wnętrze!), Biblioteka Piccolomini pełna barwnych, oryginalnych fresków i manuskryptów, Museum Santa Maria della Scala zlokalizowane w jednym z najstarszych szpitali na świecie (również niesamowite freski, także Muzeum Archeologiczne, kościół Santissima Annunziata oraz ciekawe wystawy), niezwykłe Baptysterium z barwnymi freskami i potężną chrzścielnicą, którą tworzył m.in. Donatello, Muzeum Katedralne z ciekawymi wystawami, do krypty położonej pod Duomo oraz punkt widokowy Facciatone, zlokalizowany na nowej fasadzie katedry, która miała zostać powiększona, jednak plany rozbudowy pokrzyżował upadek gospodarczy Sieny po Czarnej Śmierci.
Sercem Sieny jest niezwykły owalny plac w kształcie muszli, Piazza dell Campo, na którym dwa razy do roku odbywają się zawody Palio. Plac otaczają majestatyczne kamienice oraz ogromny Palazzo Publicco, w którym znajdziecie rewelacyjne Museo Civico (tu znowu przepiękne freski), a także punkt widokowy na szczycie Torre del Mangia, z którego roztacza się najpiękniejszy widok na Sienę. Zainteresowani sztuką powinni obejrzeć zbiory w Pinacoteca Nazionale. Orpócz tego w Sienie warto wstąpić do Sanktuarium św. Katarzyny, w której znajduje się głowa jego patronki, do Bazyliki św. Franciszka, na podówrko pięknego Palazzo Chigi-Saracini, do położonego nieco na uboczu Oratorium św. Bernardyna, Synagogi, a zachód słońca koniecznie obejrzeć z Vista Panoramica di Siena, tuż obok Fortezza Medicea.
Kolacja – w rewelacyjnej, rodzinnej Antica Trattoria Paipei. Mimo, że lokal obejmuje dwa piętra i duży ogródek, ciężko o wolny stolik. Dlatego warto pomyśleć o wcześniejszej rezerwacji. W trattori byliśmy jedynymi turystami, na około nas rozbrzemiewał tylko język włoski, co jest dobrą rekomendacją. Już na samym początku zachwyciło nas urozmaicone menu, zawierające dania kuchni toskańskiej w świetnych cenach. W tej restauracji warto spróbować najsłynniejszej toskańskiej potrawy, czyli steku alla fiorentina, a także innych dań mięsnych, których ceny generalnie w porównaniu z innymi włoskimi restauracjami, wypadaja naprawdę korzystnie. Polecamy gnocchi z szałwią, masłem i tymiankiem, królika w pomidorach oraz parppadelle z sosem i mięsem z dzika. Zakres cenowy? 8-13 euro. Wszystko, co zamówiliśmy, było pyszne, aromatyczne, dobrze doprawione, domowe. Strona z adresem i menu tutaj.
Nocleg – w rewelacyjnym pensjonacie Albergo Bernini, położonym niemal w sercu miasta. Kiedy planowaliśmy wyjazd, to był najtańszy hotel na Booking.com, na który zdecydowaliśmy się ze względu na taras z fenomenalnym widokiem na Sienę. Za noc dla dwóch osób płaciliśmy 30 euro. Pokoje okazały się wygodne, czyste. Właścicielka jest przemiłą osobą, w Albergo Bernini dostępne są dla gości różne drobne przekąski, rogaliki, kawa, herbata, lodówka, przewodniki. Bardzo przyjemny klimat i dobra lokalizacja. Strona tutaj.
DZIEŃ IV – FlORENCJA | Plan wyjazdu do Włoch
W tym przewodniku znajdziecie wszystkie informacje praktyczne na temat zwiedzania Florencji, a w tym przewodniku kulinarnym polecane przez nas restauracje w mieście.
Przejazd do Florencji – pociagiem Trenitalia. Pociągi kursują przez cały dzień, średnio jeden-dwa na godzinę. Bilety w stałej cenie 9,50 euro, nie trzeba ich kupować z wyprzedzeniem. Czas przejazdu wynosi około 1,5 godziny. Stacja docelowa to Firenze Santa Maria Novella. Tak jak w pozostałych przypadkach, bilety można kupić online, w automatach i kasach. Bilety drukowane kasuje się w kasowniku na peronie. Jeśli będziecie mieć czas na śniadanie, na piętrze galerii handlowej przy dworcu kolejowym w Sienie znajdziecie fast food Piadina w stylu włoskim – dostaniecie tam za kilka euro placek przypominający tortillę wypełniony włoskimi specjałami, pycha!
Zakup Firenze Card – Jeśli Wasz plan wyjazdu do Włoch zakłada intensywne zwiedzanie Florencji i zostajecie w mieście przez 3 dni, warto rozważyć zakup turystycznej Firenze Card. Karta kosztuje aż 85 euro, ale uprawnia do wejścia do wszystkich florenckich atrakcji. Jeśli nie wiecie, czy zakup Wam się opłaca, zróbcie listę miejsc, do których chcecie we Florencji wejść, podsumujcie ile zapłacicie za pojedyńcze bilety wstępu i porównajcie z kosztem Firenze Card. Nam zakup karty bardzo się opłacił. Firenze Card można kupić na miejscu, np. na lotnisku we Florencji, na dworcu kolejowym, w Uffizi, Palazzo Pitti czy Palazzo Vecchio, a także online przez tę stronę. Kartę kupioną online zapisuje się w ściągniętej wcześniej na telefon aplikacji Firenze Card i nie trzeba jej drukować, wystarczy sama karta mobilna. Karta jest ważna od pierwszego użycia. Można do niej dodać nielimitowane przejazdy komunikacją miejską za dodatkowe 7 euro, a także przedłużyć o kolejne 48 godzin za 28 euro.
Obiad – w L’antica pizzeria da Michele Firenze. Rewelacyjna pizza na cienkim, przepysznym cieście, jedna z najlepszych jakie mieliśmy okazję w życiu jeść. Świetna lokalizacja, dobre ceny (6-9 euro), niewielki wybór – margherita (najlepsza!), wariant z pomidorami, calzone. Pizze są ogromne, sporo wychodziły poza talerz, ale były na tyle smaczne, że zjedliśmy swoje bez problemu. Strona z menu tutaj.
Zwiedzanie Florencji – północna część zabytkowego centrum Florencji, to głównie Galleria dell’ Accademia ze sławnym posągiem Dawida i wspaniałą kolekcją ikon i sztuki sakralnej. To także świątynia i Museo San Marco, które odegrało istotną rolę w historii Florencji. Obok Accademii znajdziecie Opificiodell Pietre Dure. W pobliżu położony jest ciekawy Szpital Niewiniątek oraz przepiękna świątynia Santissima Annunziata. Warto też zajść do mniej znanej atrakcji, jaką jest Biblioteka Marucelliana. Rzut beretem od biblioteki zlokalizowany jest jedna z pierwszych siedzib Medyceuszy, Palazzo Medici-Riccardi, ze wspaniałymi freskami. Z zabytków związanych z Medyceuszami, to koniecznie trzeba zobaczyć monumentalną Kaplicę Medyceuszy z sarkofagami poszczególnych członków rodu, Bazylikę San Lorenzo, która jest silnie związana z dziejami Medyceuszy, a także Bibliotekę Laurentian-Medici. Tego dnia możecie też zwiedzić kompleks katedralny, czyli samą katedrę, Baptysterium, dzwonnicę, kopułę (wymagana wcześniejsza rezerwacja, do zrobienia na miejscu lub online), kryptę oraz Muzeum Katedralne. Jeśli starczy czasu, zajrzyjcie do Interaktywnego Muzeum Leonarda da Vinci. Latem warto też zajść do Ogrodu Botanicznego.
Kolacja – w Trattoria Za Za, położona obok pizzeri, którą polecamy powyżej. Warto zrobić rezerwację, bo lokal jest bardzo oblegany. W Za Za zjedliśmy najlepszą kolację podczas całego wyjazdu. Trattoria skusiła nas niezwykle bogatym menu, w którym znajdziecie dania regionalne, z owocami morza i naszymi ukochanymi truflami. Druga istotna rzecz, to rewelacyjny stosunek jakości do ceny, które są jak na Florencję i taki standard naprawdę niskie. Próbowaliśmy w Za Za kilku dań i przepadliśmy. Gnocchi w pomidorach to był raj dla podniebienia, podobnie jak zamówione przez Marcina flaczki z jagnięciny (mówi, że najlepsze jakie jadł) i jak mój kruchy kurczak w sosie truflowym. A deser to było totalne zaskoczenie, bo nie sądziliśmy, że świeże truskawki w sosie z marscarpone mogą być tak smakowite. Każde z nas zamówiło przystawkę, pierwsze i drugie danie, deser, wodę i wino, do tego jeszcze coperto i łącznie za tą ucztę wyszło 75 euro – a jedzenie warte każdego centa. Strona z menu tutaj.
Nocleg – bardzo fajny Hotel Machiavelli Palace. Trzy gwiazdkowy, w rewelacyjnej lokalizacji – między dworcem kolejowym a ścisłym centrum, tuż obok Bazyliki Santa Maria della Novella. Wygodne, bardzo ładne pokoje. Te droższe urządzone w są z przepychem, w barokowym stylu. W cenę wliczone całkiem smaczne, obfite śniadanie. Miła obsługa umożliwia pozostawienie w hotelu bagażu jeszcze przed zameldowaniem. Na dachu hotelu taras z barem i fenomenalnym widokiem na całe miasto. Istotną kwestią jest cena, za noc dla dwóch osób ze śniadaniem płaciliśmy 40 euro, czyli jak na Florencję i taki standard, niewiele. A do tego dostaliśmy pokój na samej górze, z ogromnym tarasem i takim widokiem na Florencję, jak na zdjęciu poniżej. Rezerwowaliśmy przez Booking, ale można też przez ich oficjalną stronę tutaj, moga być niższe ceny.
Innym godnym polecenia noclegiem jest B&B Florence Old Bridge, w świetnej lokalizacji między Ponte Vecchio a Palazzo Pitti. Przestronne, nowoczesne, wygodne i czyste pokoje, możliwość dokupienia śniadania. Za noc dla dwóch osób płaciliśmy 50 euro, z tym że rezerwowaliśmy przez portal Bidroom, który w zamian za płatną roczną subskrypcję wyszukuje hotele o lepszym standardzie i nie pobiera prowizji, jak w przypadku Booking.com. Dlatego ten hotel rezerwowany przez Booking może być trochę droższy, na co wpływ na głównie doskonała lokalizacja.
DZIEŃ V – FLORENCJA | Plan wyjazdu do Włoch
Śniadanie/przekąska z kawą w ciągu dnia – w klimatycznej, ciekawie urządzonej kawiarni Simbiosi Organic Specialty Coffe. Miła atmosfera i obsługa, dobra lokalizacja, rozsądne ceny, pyszna włoska kawa, kanapki i najlepsze kruche brownie na ciepło, jakie jedliśmy w życiu. Adres – Via de’Ginori 46r.
Zwiedzanie miasta – ścisłe centrum przy rzece Arno. Przy samym dworcu położona jest Bazylika Santa Maria della Novella, więc o ile nie zwiedziliście jej pierwszego dnia po przyjeździe, to warto zacząć od niej drugi dzień. Przy bazylice znajdziecie bogato urządzoną, wiekową aptekę Officina Perfuomo-Farmaceutica. Następnie warto kierować się w stronę świątyni Ognissanti. Idąc mniej więcej wzdłuż rzeki w stonę Ponte Vecchio, będziecie przechodzić obok monumentalnego Palazzo Corsini, a także Bazyliki Santa Trinita. Obok świątyni znajduje się Museo Salvatore Ferragamo, aczkolwiek polecamy je tylko osobom zainteresowanym modą. W tej części miasta mieści się też bardzo ciekawy XIV-wieczny dom wpływowej rodziny, Palazzo Davanzati. W pobliżu znajdziecie ogromnych rozmiarów Palazzo Strozzi, należący niegdyś do wpływowej i bogatej florenckiej rodziny pałac, w którym obecnie organizowane są interesujące wystawy czasowe. Jeśli nie interesuje Was wystawa, warto przy okazji wejść na piękny dziedziniec wewnętrzny pałacu.
Następnie warto przejść się pod arkadami wokół Piazza della Repubblica, w kierunku kościoła Orsanmichele, mieszczącego się w budynku dawnej giełdy. Nad świątynią znajduje się punkt widokowy na miasto. Z Orsanmichele blisko już do znanego muzeum rzeźby Bargello, a stamtąd do muzeum Dantego, które mieści się w jego domu. Następnie Palazzo Vecchio, który po prostu trzeba zobaczyć wewnątrz, głównie ze względu na ostentacyjnie bogate sale, zdobienia, dzieła sztuki i widok na miasto rozciągający się z wieży. Obok pałacu znajduje się galeria Uffizi, pełna najznakomistszych na świecie dzieł sztuki. Przy okazji obejrzyjcie wystawy na osławionym moście złotników, czyli Ponte Vecchio. Blisko położone jest kolejne interesujące muzeum, mianowicie Museo Galileo.
Obiad – pora na obiad w Raviolo&Raviolo lub w La Buchetta Food&Wine. Raviolo&Raviolo ma street foodowy charakter i wspaniałą obsługę. A do tego doskonałe ravioli z najróżniejszymi nadzieniami. Pochłonęliśmy kilka porcji, ale najbardziej smakowało nam ravioli z wręcz kremowym nadzieniem serowo- truflowym. Doceniamy to miejsce też za niskie ceny, dobrą lokalizację, otwarcie w trakcie siesty, możliwość obserwowanie procesu przygotowywania dań oraz brak coperto. Strona z adresem tutaj. La Buchetta leży niemal obok Raviolo&Raviolo i to już nieco bardziej elegancka, nawet dość romantyczna restauracja z troszkę wyższymi cenami i białymi obrusami (większość dań głównych 10-15 euro, kilka pozycji jeszcze droższych). W tej restauracji spróbujecie głównie regionalnych, pięknie podanych dań, a polecamy Wam zwłaszcza delikatną, rozpływającą się w ustach lazanię. Strona z adresem i menu tutaj.
Dalsze zwiedzanie – obok Raviolo&Raviolo znajdziecie słynną bazylikę Santa Croce. Kilka kroków dalej w zabytkowej kamienicy mieści się Casa Buonarotti, czyli dom Michała Anioła pełen jego dzieł oraz oryginalnych listów. W pobliżu znajduje się mniej znany i oblegany niż Mercaro Centrale market, zwany Mercato di Sant’Ambrogio. Dalej kierujcie się do potężnej synagogi o pięknym wystroju i turkusowych kopułach, w której znajdziecie też ciekawe muzeum.
Kolacja – Gdy wrócicie do Hotelu Machiavelli, to tuż obok niego znajduje się nasze przypadkowe kulinarne odkrycie wyjazdu, bardzo klimatyczna trattoria Antichi Cancelli. Próbowaliśmy w niej rewelacyjnego przysmaku – tortelli z nadzieniem ziemniaczanym w aromatycznym sosie pomidorowo-czosnkowym, coś pysznego. Do tego parppadelle z mięsem z dzika oraz kawałki steku fiorentina. Domowe, lokalne smaki, przyjemna atmosfera, świetna lokalizacja i korzystne ceny. Większość dań za 7-10 euro, dania mięsne między 10 a 13 euro. Strona z adresem i menu tutaj.
DZIEŃ VI – FLORENCJA | Plan wyjazdu do Włoch
Śniadanie – Ditta Artiganale. Miejsce w sam raz dla tych, którzy nie lubią typowych włoskich śniadań na słodko. Duża, nowoczesna śniadaniówka nadaje się też na kawę i deser w ciągu dnia. W menu znajdziecie tosty z awokado, naleśniki, owsianki, a najbardziej polecamy sycącą, aromatyczną szakszukę. Do tego oczywiście włoska kawa. Ci, co wolą jednak słodkie śniadanie, znajdą tutaj sporo wypieków oraz kanapek. Strona z adresem i menu tutaj.
Zwiedzanie miasta – potężny Palazzo Pitti, który jest największym kompleksem muzealnym we Florencji i dawną rezydencją Medyceuszy, a następnie przylegające do pałacu Ogrody Boboli. Dalej klimatyczny plac Santo Spirito, przy którym mieści się bazylika o tej samej nazwie. Ta część miasta wokół placu Santo Spirito może poszczycić się równie piękną architekturą, co po drugiej stronie rzeki, a jest tu o wiele spokojniej, niż w pozostałych częściach centrum Florencji, na ulicach toczy się zwyczajne życie. Stąd niedaleko już do Kaplicy Branccaci, do której turyści zaglądają w celu podziwiania sławnych fresków.
Obiad – w Trattoria Sabatino, miejscu poza utartymi szlakami, zdala od turystycznych atrakcji, gdzie na stołach leży cerata, na ceracie lokalne, domowe smaki, a przy stołach cały przekrój florenckiego społeczeństwa – od panów w garniturach podczas lunchu, przez seniorów, znajomych, po całe rodziny. Trattoria Sabatino przypomina nieco kantynę albo stołówkę i może poszczycić się długoletnią tradycją. Ceny są więcej, jak zadawalające. Za jedno danie zapłacicie tu 4-7 euro, co jak nad Florencję jest świetnym wynikiem. Spróbujecie tu lokalnych, domowych w smaku dań. Strona z adresem i menu tutaj.
Dalsze zwiedzanie – spacer ulicami Florencji do ogrodów Bardini oraz Villi Bardini, w której znajdziecie taras z pięknym widokiem na miasto. Do ogrodów można dojść ulicą, przy której znajduje się Casa di Galielo Galilei oraz Muzeum Bardini. Dalej warto spacerować do Ogrodu Różanego, do punktu widokowego na szczycie wieży San Niccolo oraz na placu Michelangelo. Stamtąd można wspiąć się jeszcze wyżej, do Bazyliki Abbazia di San Miniato al Monte. Tego spokojniejszego już dnia można też odwiedzić te miejsca, których nie zdążyliście zwiedzić podczas pierwszych dwóch dni we Florencji.
Kolacja – dwa miejsca do wyboru: Pizzeria Gustapizza lub Osteria Santo Spirito. Pizzeria to niewielki lokal serwujący w korzystnych cenach neapolitańską pizzę wypiekaną w piecu, z kolei osteria to głośny, pełen gości lokal specjalizujący się w daniach kuchni lokalnej, a szczególnie sławne są ich gnocchi zapiekane w sosie serowo-truflowym, które bardzo Wam polecamy. Lokal nadaje się na wyjście w większej grupie, bo znajdziecie w nim duże stoły wieloosobowe.
DZIEŃ VII – BOLONIA | Plan wyjazdu do Włoch
Wskazówka: Nasz plan wyjazdu do Włoch zakładał przylot do Włoch w piątek i wylot tydzień później w piątek popołudniu, także na miejscu mieliśmy do dyspozycji niecałe 8 dni. W zależności od wybranego przez Was terminu lotu, siódmego dnia udacie się już na lotnisko lub będziecie mieli jeszcze 1,5 dnia na dalsze zwiedzanie. Nasz lot powrotny odbywał się z Bolonii, także ostatnie dwa dni wyjazdu poświęciliśmy temu miastu. Wasz plan może jednak zakładać powrót z Pizy, także ostatni dzień/dni możecie poświęcić na dalsze eksplorowanie Florencji, innych miejscowości w jej okolicach lub jednodniowy wypad do Bolonii.
Przejazd do Bolonii – pociągiem lub autobusem. Pomiędzy tymi dwoma miastami kursuje jeden pociąg intercity (niestety tylko jedno połączenie rano), na przejazd którym sprzedawane są bilety w cenie 9,90 euro, na ostatnią chwilę bilet może kosztować nieznacznie więcej. Oprócz tego między tymi miastami kursują szybkie pociągi Frecciarossa oraz Frecciargento, na przejazd którymi bilety drożeją im bliżej wyjazdu i moga one kosztować nawet kilkadziesiąt euro, więc lepiej pomyśleć o nich z wyprzedzeniem. Jeśli nie wiecie o której dokładnie będziecie się przemieszczać, to polecamy Wam połączenie przez miasto Prato. Pociągi są ze sobą skorelowane, można od razu kupić jeden bilet prosto do Bolonii w stałej cenie 9,45 euro. Bilety można kupić online na stronie Trenitalia, w kasach i automatach, a kasuje się je w kasownikach na peronie. Warto sprawdzić też połączenie Flixusa, gdyż oferuje on na tej trasie bilety po kilka euro, często nawet na ostatnią chwilę.
Obiad w Bolonii – w Bottega Portici, lokal znajdziecie w dwóch lokalizacjach. W Bottega Portici zjecie w bardzo przystępnych cenach smaczne dania kuchni włoskiej – makarony, gnocchi, lokalne tortellini. Zamówienie możecie otrzymać w wygodnym opakowaniu i swój lunch zjeść gdzieś w plenerze, z ładnym widokiem. Możecie też u nich kupić trochę włoskiego makaronu i zabrać do domu jako smaczną pamiątkę. Strona z adresami tutaj.
Zwiedzanie Bolonii – w Bolonii znajduje się bardzo dużo ciekawych atrakcji, których zwiedzanie można rozłożyć na dwa dni. To, czego nie zdążycie zobaczyć tego dnia, zostawcie na kolejny dzień przed wylotem. W mieście warto zobaczyć potężną Bazylikę św. Petroniusza zdobiącą piękny plac, Piazza Maggiore. Przy tym placu znajdziecie też słynna Fontanna Neptuna oraz Palazzo d’Accursio, a w nim ciekawe muzeum sztuki. Na dachu Bazyliki znajduje się punkt widokowy na miasto. Innym godnym polecenia punktem widokowym jest wysoka wieża Torre degli Asinelli, z której roztacza się spekakularna panorama Bolonii. Koniecznie trzeba zobaczyć niezwykły dziedziniec Archiginnasio, należący do jednego z najstarszych budynków Uniwersytetu Bolońskiego. Z kolei w samym Archiginnasio warto zobaczyć bibliotekę oraz Teatr Anatomiczny. Kolejnym punktem programu może być Pinacoteca Nazionale, pełna renesansowych dzieł sztuki, Muzeum Średniowiecza, Międzynarodowe Muzeum i Biblioteka Muzyki, Palazzo Albergati, Muzeum w Pałacu Poggi, Palazzo Fava, Museum of San Colombana. Ze świątyń: Bazylikę św. Dominika, Bazylikę św. Piotra, Santa Maria della Vita, Bazylika San Giacomo Maggiore i wiekowa Bazylika San Stefano. Do tego Biblioteka Salaborsa oraz Kanał Finestrella i macie dwa dni zwiedzania wypełnione po brzegi. Do tego arkadowe ulice Bolonii są zachwycające, można nimi spacerować bez końca.
Kolacja – Trattoria Annamaria, podobno lokal z tradycjami i najlepsze ragu w mieście. Poszliśmy sprawdzić i faktycznie bardzo dobre – delikatny makaron, aromatyczny sos, rozpływające się w ustach mięsko. Bardzo klimatyczny lokal o ciekawym wystroju. Dość elegancko, białe obrusy, ale ogólnie bez spiny i zadęcia, nie trzeba koszuli i krawata. Przedział cenowy 10-14 euro, ragu za 13. Nie sugerujcie się małymi porcjami na zdjęciu – tego dni byliśmy tak objedzeni, że zamówiliśmy tylko jeden makaron na pół. Tutaj strona z adresem i menu.
Nocleg – rewelacyjny, malutki La Stanze del Carro Hotel, który bardziej przypomina pensjonat. A prowadzony jest przez kobietę z pasją i miłością do Bolonii. Ledwie dwa bardzo ciekawie urządzone pokoje, kuchnia i jadalnia. W cenę wliczone włoskie śniadanie, niezbyt porywające, ale coś tam można przekąsić. Można je zjeść na współnym tarasie. Nasz pokój był ogromny, mieliśmy do dyspozycji taras, wygodne łóżko i własną łazienkę. Super atmosfera, trochę pogawędziliśmy z panią Catheriną. Generalnie noclegi w Bolonii są dość drogie, dlatego nasz rezerwowaliśmy przez portal Bidroom, który wyszukuje noclegi w lepszym standardzie w niższych cenach, niż na innych portalach, bo w zamian za płatną roczną subskrypcję do ceny nie dolicza się prowizji dla portalu. Na Booking też ten hotel znajdziecie, tylko raczej w wyższych cenach. Za noc dla dwóch osób płaciliśmy 67 euro i naszym zdaniem za tak świetną lokalizację, atmosferę, wygodę i ciekawy wystrój, to było warto. Zwłaszcza, że ceny takich sobie noclegów w Bolonii i znacznie oddalonych od centrum kosztowały mniej więcej tyle samo. Rezerwacji możecie też dokonać na samej stronie hotelu. Miejsce przyjazne zwierzętom.
Wskazówka: Ten plan wyjazdu do Włoch zakłada dwudniowy pobyt w Bolonii, ale możecie zrezygnować z pierwszego dnia w Boloni na rzecz dłuższego pobytu we Florencji lub innym toskańskim mieście.
DZIEŃ VIII – BOLONIA | Plan wyjazdu do Włoch
Dalsze zwiedzanie miasta – jeśli Wasz plan wyjazdu do Włoch zakłada powrót późniejszy, niż rano. Jeśli tak, to tego dnia macie czas na zobaczenie tych miejsc, których nie zdążyliście zwiedzić poprzedniego dnia i ewentualny zakup pamiątek.
Obiad – pożegnalna pizza w Pizzeria Casa. Jedliśmy tam 4 lata temu i było super, sprawdziliśmy w 2020 i pizza wciąż rewelacyjna. Wypiekana w piecu, na cienkim cieście, z pysznymi składnikami. Lokal malutki, można zabrać pudełko z pizzą i zjeść w plenerze. Co istotne, chyba nigdzie indziej na świecie nie widzieliśmy tak dużego wyboru pizz, a tak poza tym, to sprzedawane są one w rewelacyjnych cenach – najtańszą pizzę zjecie tu już za 2,5 euro. Adres – Via Delle Belle Arte 6/A (położona jest blisko polecanego powyżej noclegu, podobnie jak Trattoria Annamaria).
Transfer na lotnisko i lot powrotny – spod głównego wejścia do dworca kolejowego odjeżdżają autobusy na lotnisko. Bilet kosztuje 6 euro i kupuje się go online, w automatach na dworcu/lotnisku lub w kasach biletowych TPER. Dobrze oznaczone autobusy kursują na lotnisko od mniej więcej piątej rano do północy, co 11 minut. Czas przejazdu wynosi około pół godziny. Na tej stronie znajdziecie rozkład jazdy i kupicie bilety. Próbowaliśmy dojechać na lotnisko autobusem miejskim nr 40, który pokazuje Google Maps, ale prawdopodobnie takiego autobusu w ogóle nie ma, a Google błędnie pokazuje numer tego autobusu, który opisujemy powyżej.
Nasz plan wyjazdu do Włoch niestety trochę się pokrzyżował przez koronawirusa, który rozwinął się we Włoszech podczas naszego pobytu. Musieliśmy zrezygnować ze zwiedzania Bolonii przez dwa dni, bo wszystkie muzea i atrakcje zostały zamknięte. Przeznaczyliśmy ten dzień na dalsze zwiedzanie Florencji, a po Bolonii urządziliśmy sobie spokojny spacer ostatniego dnia tuż przed wylotem. Mamy nadzieję, że tragedia, która teraz rozgrywa się w Europie, minie jak najszybciej, byśmy znowu mogli wrócić do tego pięknego kraju. Oby powyższy plan wyjazdu do Włoch służył Wam jak najlepiej!
Magda
*Ten plan wyjazdu do Włoch obejmuje głównie miasta w środkowej części kraju, chociaż uznaje się, że Bolonia znajduje się na północy Włoch. Jednak w celu nieco lepszego sprecyzowania tytułu, dodaliśmy tam słowo „środkowe”. Od Was też zależy wybór lotniska, na które polecicie. My zdecydowaliśmy się na Bolonię ze względu na niskie ceny biletów, ale Wy możecie dowolnie ten plan modyfikować.
