Kopalnia Soli w Wieliczce została, jako jeden z dwóch zabytków w Europie, wpisana na pierwszą w historii Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO, w towarzystwie tylko kilku innych słynnych miejsc, takich jak Galapagos czy Parku Narodowego Yellowstone. Czy może istnieć większe wyróżnienie? Z czego wynika wyjątkowość kopalni? Wystarczy spojrzeć na liczby:
Ile lat ma Kopalnia Soli w Wieliczce? – 700 lat
Ile szybów znajduje się w Wieliczce? – 25 szybów
Jak głęboka jest Kopalnia Soli w Wieliczce? – 327 metry głębokości
Ile poziomów ma kopalnia w Wieliczce? – 9 pozniomów
Jaki procent kopalni można zwiedzać? – tylko 2 %
Ile kilometów korytarzy wydrążono w Wieliczce? – 245 km
Jak wielu turystów zwiedziło kopalnię w 2022 roku? – 1,2 mln
Największa poziemna świątynia w Europie? – Kaplica św. Kingi!
Królewskie złoża solne w Wieliczce są najstarszym tego typu przedsiębiorstwem w Europie, które ilustruje rozwój górnictwa na przestrzeni wieków. Do tego należy dodać niespotykaną nigdzie na świecie niezwykłą budowę geologiczną złoży, dzieła sztuki wykonane z soli, dziesiątki kilometrów podziemnych korytarzy i Zamek Żupny, z którego zarządzano kopalnią. To wszystko czyni Wieliczkę miejscem unikatowym na skalę światową.
Kiedy i jak powstała Kopalnia Soli w Wieliczce?
Skąd się wzięła sól kamienna w Wieliczce?
W Miocenie na terenie Europy środkowo-wschodniej znajdowało się Morze Mioceńskie, rozciągające się aż od polski Karpat po Rumunię. Podczas ochłodzenia klimatu poziom wody obniżył się o kilkadziesiąt metrów, co spowodowało utworzenie zamkniętego jeziora między Karpatami a wyżynami środkowej Polski.
Ponad 13 mln lat temu ruchy górotwórcze i suchy klimat sprzyjał wytrącaniu soli z silnie zasolonego zbiornika. Cały proces trwał około 200 tys lat i w jego wyniku powstały wielickie złoża soli, rozciągające się na długości około 10 km. Z kolei wypiętrzanie się Karpat doprowadziło do niezwykłego pofałdowania złóż soli, nadając im niesamowite kształty i strukturę. Wyjątkowym miejscem w wielickim labiryncie są Groty Kryształowe, zbudowane z halitu.
Początki górnictwa
To we wsi Barycz, niedaleko Wieliczki, odkryto najstarsze w Europie proste naczynia do produkcji soli z czasów neolitu. Sół pozyskiwano ze słonych źródeł i służyła ona lokalnym mieszkańcom do konserwacji jedzenia, a później także jako środek płatniczy. Ludzie zaczęli zawodowo trudnić się pozyskiwaniem soli, co było ważnym zajęciem, którego szczegóły przekazywano z pokolenia na pokolenie.
Pierwsze szyby
Jednak nic nie trwa wiecznie i gdy w średniowieczu źródła zaczęły wysychać, ludzie rozpoczęli budowę studni i pozyskiwanie soli z głębszych partii ziemi. Solankę gotowali w panwiach, aż do momentu uważenia się soli. W tym samym czasie osada na miejscu dzisiejszej Wieliczki rozrastała się i bogaciła. To czerpanie soli ze studni doprowadziło do niezwykłego odkrycia. W końcu natrafiano na pokłady soli kamiennej, co w konsekwencji doprowadziło do zbudowania pierwszego szybu górniczego w XIII w.
Żupy Krakowskie
W tym miejscu trzeba wspomnieć o jednym z ulubionych polskich królów, Kazimierzu Wielkim. Za jego panowania kopalnia prosperowała w najlepsze, a jej pozycję umocniło wydanie Statutu Żup Krakowskich w 1368 r. Zapewniło do kopalni stabilność, a przychody z wydobycia soli tworzyły aż 1/3 z wszystkich dochodów Korony. Podwaliny pod sławę kopalni położono już w wiekach średnich, czego najlepszym dowodem może być fakt, że turyści zjawili się w Wieliczce już w XV. Od kogo się zaczęło? Podobno od Mikołaja Kopernika, który uznawany jest za pierwszego odwiedzającego kopalnię turystę.
Kopalnia soli w Wieliczce na przestrzeni wieków
W kolejnych wiekach popularność Wieliczki na europejskich salonach rosła wprost proporcjonalnie do rozwoju samej kopalni. Powstawały kolejne poziomy, stosowano nowsze techniki. Na szczęście rozbiory nie przystopowały rozwoju kopalni. Państwa ościenne nadal dbały o Wieliczkę i nie szczędziły trudów, by kopalnia nadal się rozrastała, tym smaym przynosząc coraz większe zyski. W końcu nieprzypadkowo Wieliczka była jednym z największych i najważniejszych przedsiębiorstw w całej Galicji.
Bryczki, fajerwerki, koncerty
W tym czasie turystyka w Wieliczce osiągnęła swoje apogeum. Dla turystów szykowano coraz to nowsze niespodzianki. Wycieczki po kopalni bryczkami zaprzegniętymi w konie, pokazy sztucznych ognii, rejsy łódkami zjazdy na linach, koncerty symfoniczne. Ruch turystyczny zaczął stanowić ważne źródło przychodu dla kopalni.
XX-lecie międzywojenne również oszczędziło Wieliczce przykrych zawirowań. II wojna światowa przyniosła zwiększone wydobycie, a czasy komunizmu dołożyły do tego brak skrupułów – wydobywano na wielką skalę, bez względu na koszty czy bezpieczeństwo. Rok 1964 był ważną datą w historii kopalni w Wieliczce – całkowicie zaprzestano wydobycia soli kamiennej, a skupiono się jedynie na warzeniu soli drogą specjalistycznej produkcji.
Zwiedzanie Kopalni Soli w Wieliczce
Turyści mają do wyboru Trasę Turystyczną oraz Trasę Górniczą. W obu przypadkach kopalni nie można zwiedzać indywidualnie, a tylko w asyście przewodnika. We wszystkich miejscach dozwolone jest robienie zdjęć oraz filmowanie.
Trasa Turystyczna
Jak wygląda zwiedzanie Kopalni Soli w Wieliczce? Na początku Trasy Turystycznej turystów czeka zejście schodami w dół. Schodów jest aż 380, (łącznie podczas całej wycieczki pokonasz ich 800). W kopalni nie obowiązują limity wieku ani wzrostu. Do kopalni można zabrać jedynie wózek składany, chociaż najbardziej zaleca się zwiedzanie bez wózka, a z chustą/nosidłem. Turyści schodzą maksymalnie na głębokość 135 metrów, a w trakcie oprowadzania pokonują łącznie 3,5 km. Czas zwiedzania wynosi od 1,5 do 3 godzin, w zależności od natężenia ruchu turystycznego. Trasę Turystyczną można zwiedzać Śladami Legend, co jest dobrą opcją dla rodziców z młodszymi dziećmi.
Co zobaczysz na Trasie Turystycznej w Wieliczce?
Przewodnik oprowadza gości po różnych grotach, salach i kaplicach, z czego najmocniej zachwyca zjawiskowa Kaplica św. Kingi. Wrażenie robą rusztowania w Komorze Michałowice, a także Komora Weimar, w której prezentowany jest krótki pokaz świetlno-muzyczny. Interesująca jest również wysoka na 36 metrów Komora Staszica, w której zorganizowano pierwsze na świecie skoki bungee pod ziemią oraz lot balonem. Na trasie zobaczysz rzeźby z soli, instalacje i wystawy, makiety, jeziora solankowe, zabytkowe szyby. Nie będziemy opisywać poszczególnych kamór, żeby każdemu takie smaczki zostawić już na samo zwiedzanie z przewodnikiem.
W trakcie zwiedzania przewidziana jest przerwa za zakup pamiątek czy skorzystanie toalet. Na koniec turyści mogą udać się do podziemnej restauracji, a na górę wracają już windą. Wyjście z Trasy Turystycznej znajduje się przy Szybie Regis.
Jak się ubrać na zwiedzanie kopalni soli? We wnętrzu kopalni panuje temperatura rzędu 17 stopni. W upalne dni można tu znaleźć przyjemną ochłodę, w pozostałe – warto mieć przy sobie jakieś okrycie. Trasa Turystyczna jest wygodna i łatwa, jednak klapki czy japonki lepiej zostawić w domu. Po zwiedzaniu kopalni warto udać się do Tężni Solankowej. Do kopalni nie można wchodzić z większym bagażem. Możesz go zostawić w bezpłatnej przechowywalni bagażu zlokalizowanej przy Szybie Daniłowicza.
Trasa Górnicza
To trasa bardziej przygodowa, podczas której można zapoznać się z pracą górników i odwiedzić miejsca, których nie zobaczy się na Trasie Turystycznej. Trasa Górnicza ma swój początek przy Szybie Regis. Przed wejściem na trasę turyści przywdziewają kombinezony, zakładają kaski ochronne oraz odbierają potrzebny sprzęt. Swoje rzeczy osobiste możesz zostawić w zamykanej na klucz, osobistej szafce. Koniecznie ubierz wygodne buty.
Temperatura na tej trasie oscyluje między 14 a 16 stopni. W przeciwieństwie do Trasy Turystycznej, na Trasie Górniczej nie ma sklepów, toalet, restauracji oraz zasięgu. Trasa ta nie jest przystosowana dla osób z niepełnosprawnością. Zwiedzanie Trasy Górniczej w j. polskim odbywa się codziennie o 10:00, 13:00 i 16:00, w angielskim – o 10:30, 13:30 i 16:30. Na Trasę Górniczą mogą wchodzić dzieci od 10 roku życia. Zwiedzanie Trasy Górniczej zajmuje od 2,5 do 3,5 godziny.
Kiedy jechać do Wieliczki?
Jako atrakcja poziemna, Kopalnia Soli w Wieliczce cieszy się popularnością przez cały rok, bez względu na pogodę. Jednak jeśli masz taką możliwość, odpuść zwiedzanie Wieliczki z wakacje, a nawet w weekendy. Standardowe przejście Trasy Turystycznej w tygodniu zajmuje około 1,5 h. Jednak czas ten może się wydłużyć nawet do 3 godzin, gdy poszczególne grupy utykają w korku już na schodach lub w komorach. Z tego względu polecamy unikać szczytu sezonu turystycznego (wakacji), a w miarę możliwości również weekendów. Jeśli jednak wybierasz się do Wieliczki w weekend, warto rozważyć popołudniowe zwiedzanie lub pierwsze poranne wejście, gdy turystów i grup zorganizowanych jest zdecydowanie mniej.
Kopalnia soli w Wieliczce: informacje praktyczne
Bilety do Kopalni Soli w Wieliczce
Bilety do Wieliczki kupuje się na wybrany dzień i godzinę. Podczas zakupu wybierasz język oprowadzania. Biletu nie trzeba drukować, wystaczy mobilna forma w telefonie. W cenę biletu wliczona jest usługa przedownicka, ponieważ zwiedzanie kopalni bez przewodnika jest niemożliwe. Kasy biletowe znajdują się przy szybie Daniłowicza, czyli w miejscu, w którym zaczynają się wycieczki. Bilety na Trasę Turystyczną uprawniają też do zwiedzania Muzeum Żup Krakowskich. Bilet kupiony online można zwrócić w ciągu 14 dni od zakupu, ale jeszcze przed terminem wybranej daty zwiedzania. Po oddaniu biletu następuje zwrot całej kwoty uiszczonej za bilety.
Bilety łączone
Możliwy jest zakup biletów łączonych, np. na Trasę Turystyczną i do Tężni Solankowych. Oba wejścia muszą się odbyć tego samego dnia, który został wybrany podczas zakupu biletu. Inną opcją jest pakiet łączony na Trasę Turystyczną i Trasę Górniczą tego samego dnia, w cenie 123 zł poza sezonem i 138 zł w sezonie. Oprócz tego turystom oferowane są różne pakiety na zwiedzanie i nocowanie w kopalni. Szczegółowe informacje można znaleźć w ofertach na oficjalnej stronie kopalni.
Ile kosztują bilety?
Bilet normalny na zwiedzanie kopalni soli w Wieliczce kosztuje 82 zł poza sezonem i 92 zł w sezonie, ulgowy dla dzieci i młodzieży 62/72 zł, dla studentów, seniorów i osób z niepełnosprawnością – 72/82 zł. Dzieci do czwartego roku życia zwiedzają za darmo, ale konieczne jest wydanie dla nich tzw. biletu kontrolnego. Pamiętaj, żeby przed wycieczką zawsze sprawdzić aktualne ceny na oficjalnej stronie kopalni. Bilet rodzinny (2+2) to koszt 238 zł poza sezonem i 270 zł w sezonie. Wskazane wyżej ceny obowiązuja na Trasie Górniczej i Trasie Turystycznej. Zwiedzanie w j. innym niż polski jest droższe, bo bilet normalny kosztuje 116 zł poza sezonem i 126 w sezonie.
Wejście do Tężni Solankowej to koszt 9 zł dla osoby dorosłej i 6 dla dzieci i młodzieży. Możliwy jest też zakup karnetu na 5 (30 zł) lub 10 (50 zł) wejść. Ostatnią opcją jest zwiedzanie Śladami Legend, w cenie 100 zł dla osoby dorosłej i 80 zł dla dzieci i młodzieży.
Czy bilety kupisz na miejscu?
Tak, bilety można kupić też w kasach na miejscu. Jednak ryzykujesz wtedy, że na wybraną przez ciebie godzinę nie będzie już wolnych miejsc. Bilety w sezonie mogą się wyprzedać z wyprzedzeniem, dlatego lepiej wcześniej zarezerwować interesujący nas termin. Poza sezonem nie powinno być problemu z zakupem wejściówek na ten sam dzień, ale lepiej nie ryzykować. Bilety na Trasę Turystyczną kupisz w kasach przy Szybie Daniłowicza, a na Trase Górniczą – w kasach przy Szybie Regis.
Gdzie i jak kupić bilety do Kopalni soli w Wieliczce?
Bilety do kopalni soli w Wieliczce można kupić online na oficjalnej stronie, przez pośredników oraz w kasach i biletomatach na miejscu. Zdecydowanie najwygodniejszą opcją jest zakup przez internet, co pozwala uniknąć stania w długich kolejkach. Pamiętaj, że jeśli chcesz zwiedzać kopalnię np. ze znajomymi/rodziną zza granicy, w językach innych niż polski i angielski, wówczas zakup biletów online jest obligatoryjny.
Kopalnia Soli w Wieliczce: godziny otwarcia
W jakich godzinach jest otwarta Kopalnia Soli w Wieliczce? To zależy od miesiąca i dnia. Generalnie kopalnia jest otwarta codziennie, 7 dni w tygodniu, z wyjątkiem kilku wyjątków (Boże Narodzenie, 1 listopada, 1 stycznia itd.). Godziny otwarcia kopalni w danym terminie możesz sprawdzić na tej stronie, podczas zakupu biletów.
W sezonie (lipiec i sierpień) Kopalnia Soli w Wieliczce jest czynna od 08:00 do 19:00, w kwietniu, wrześniu i październiku od 08:30 do 17:30, w maju i czerwcu od 08:00 do 18:00, od listopada do marca między 09:00 a 17:00. Według regulaminu, do kopalni trzeba przybyć do 15 minut przed godziną wyznaczoną na bilecie. Po sprawdzeniu biletów turyści wchodzą na trasę od razu z przewodnikiem, a grupa może liczyć maksymalnie 35 osób.
Zwiedzanie Wieliczki
Gdzie zaparkować auto w Wieliczce?
W Wieliczce, w okolicy terenu kopalni, znajdują się dwa oficjalne parkingi. Jeden, mniejszy, leży obok Szybu Daniłowicza (ul. Daniłowicza 10), zaraz przy kasach biletowych i miejscem początkowym wycieczki po Trasie Turystycznej. Drugi parking, znacznie większy, można znaleźć przy ulicy Dembowskiego 22, przy Tężni Solankowej. Są to parkingi płatne – przy ul. Daniłowicza 20 zł za pierwsze cztery godziny i 6 zł za każdą kolejną, przy Dembowskiego jest to jednorazowa oopłata w wysokości 30 zł. W mieście można znaleźć jeszcze kilka mniejszych i również płatnych placów strzeżonych oraz strefy płatnego parkowania.
Jak dojechać do Wieliczki transportem zbiorowym?
Pociągi do Wieliczki
Do Wieliczki kursują pociągi z Krakowa. Niektóre połączenia obsługją trasę miedzy krakowskim lotniskiem Balice a Wieliczką. Rozkłady jazdy pociągów można sprawdzić między innymi w Google Maps czy Koleo. Na tej drugiej stronie/w aplikacji istnieje opcja zakupu biletów. Opłata za przejazd dla jednej osoby wynosi 6,50 zł, podróż trwa 24 minuty. Pociągi kursują z częstotliwością co 30 minut. Przystanek końcowy to Wieliczka Rynek-Kopalnia. Ze stacji kolejowej do kas kopalni pozostaje jeszcze jakieś 300 metrów do przejścia.
Autobusy do Wieliczki
Trasę między Krakowem a Wieliczką obsługuje też komunikacja miejska i mniejsze firmy przewozowe. Autobus nr 304 z Krakowa do Wieliczki wyjeżdża spod Galerii Krakowskiej (przystanek Dworzec Główny Zachód) i zatrzymuje się na przystanku Wieliczka Kopalnia Soli. Na przejazd tym autobusem należy kupić bilet aglomeracyjny na strefy I i II. Rozkłady jazdy sprawdzisz na stronie E-podróżnik oraz w Google Maps.
Co jeszcze zobaczyć w Wieliczce?
- Zamek Żupny z ciekawym Muzeum Żup Krakowskich i wystawą solniczek z całego świata. Zamek można zwiedzać codziennie z wyjątkiem poniedziałków, między 09:00 a 17:00. W soboty wstęp wolny. Bilet normalny kosztuje 20 zł, ulgowy 15, a dzieci do lat 7 zwiedzają za darmo.
- Kościół św. Sebastiana – drewniana świątynia pochodząca z XIV wieku.
- Tężnia solankowa – miejsce idealne na krótki odpoczynek po zwiedzaniu kopalni i miasta.
- Klasztor Franciszkańów – kilkusetletni klasztor barokowy z wartościowymi dziełami sztuki.
- Kościół św. Klemensa – z zewnątrz niepozorny, ale w środku kryje pięnie zdobione wnętrza.
Kopalnia soli w Wieliczce: noclegi
Można ich szukać i rezerwować m.in. na stronie Booking czy Airbnb. W Wieliczce królują apartamenty na wynajem, aczkolwiek działa tam również kilka hoteli. Najbardziej wyróżniający się jest Hotel Turówka&Spa. Turyści większy wybór noclegów mają w Krakowie, z którego łatwo i szybko dojadą do Wieliczki transportem zbiorowym. Interesującą ofertą jest możliwość noclegu w kopalni soli, a na oficjalnej stronie kopalni można sprawdzić oferty noclegu polączonego ze zwiedzaniem lub dłuższym pobytem w Uzdrowisku.
Gdzie zjeść w Wieliczce?
Polecane restauracje w Wieliczce:
- Karczma pod Wielką Solą
- Sztolnia Wieliczka
- Pierogarnia Dzień Dobry
- Warzelnia Smaków
Wybierasz się w podróż do Krakowa? Nasz blog podróżniczy to źródło inspiracji!
Udanej podróży, Magda
