Muzeum Papiernictwa w Dusznikach-Zdrój stara się o wpis na Listę UNESCO. Co jest tak wyjątkowego w tym miejscu, że aż uznano, że muzeum zasługuje na miejsce w tak słąwnym zestawieniu? Czy warto odwiedzić Muzeum Papiernictwa w Dusznikach i jak zaplanować taką wycieczkę?
Papiernictwo na Dolnym Śląsku
Chociaż średniowieczne tradycje papiernicze na Dolnym Śląsku były rozwinięte na szeroką skalę, a w regionie działało aż ponad 100 młynów papierniczych, to do naszych czasów przetrwał tylko ten w Dusznikach-Zdrój. Nie był to pierwszy młyn w Polsce, ani na Dolnym Śląsku. Wyprzedził go Kraków i Wrocław, ze swoim młynem z 1490 roku.
Jak stary jest dusznicki młyn?
Pierwsze wzmianki o dusznickiej papierni pochodzą już z XVI wieku i rok 1562 roku umownie uznano na jej powstanie. Nie do końca jest jednak pewne, czy młyn nie działał już we wcześniejszych latach, ale brakuje dowodów na potwierdzenie tej hipotezy.
Skąd pomysł na Muzeum Papiernictwa ?
Młyn przetrwał różne przeciwności losu, w tym potężną powódź. Czasy największej świetności przeżył podczas władania nim rodziny Hellerów, która nawet otrzymała przydomek „królewskich papierników”. Wraz z rozwojem techniki, papiernia traciła na znaczeniu, by ostatecznie zostać sprzedaną miastu w 1939 roku. Papier wytwarzyło się tutaj ręcznie do 1905 roku, by w końcu ówczesny właściciel młyna uległ technologicznej modzie i zakupił specjalną maszynę do wytwarzania papieru. Po wojnie młyn podupadł, bo brakowało pomysłu na jego zagospodarowanie. Dopiero lata ’60 przyniosły poważniejsze remonty, a w 1968 utworzono tu Muzeum Papiernictwa, przywrócono mu świetność i wrócono do dawnych tradycji czerpalnictwa.
Muzeum Papiernictwa jako zabytek techniki
Uznaje się, że Muzeum Papiernictwa jest ewenementem na skalę nie tylko Polski, ale i świata. Powodów ku temu dostarczają nam liczne badania naukowe przeprowadzone na terenie młyna. Na jego wartość wpływa fakt, że w Europie takich młynów nie zachowało się wiele. Dodatkowo do naszych czasów pozostał nie tyle, co sam budynek, ale i używane niegdyś narzędzia, drewniane stropy, polichromie, malowidła, których próżno szukać gdzie indziej. Stąd wynika wyjątkowość dusznickiej papierni.
Zabytkowy młyn Muzeum Papiernictwa
Muzeum Papiernictwa w Dusznikach-Zdrój zachwyca swoją budową. Do naszych czasów przetrwały barokowe zdobienia, XVII-wieczne polichromie, dach pokryty gontem czy sala wejściowa znajdująca się w niewielkiej wieżyczce przy rzece. Wiadome jest, że papiernię budowano etapami i posiada ona cechy charakterystyczne dla różnych stylów architektonicznych. Co więcej, młyn ma również cechy dworu, gdyż był także siedzibą papierników. Osobiście możemy stwierdzić, że sama bryła młyna, architektura, barokowe zdobienia zrobił na nas ogromne wrażenie. Aż ciężko stwierdzić co podobało nam się bardziej – muzeum oglądane zewnątrz, czy może jego wystawy.
Wystawy w Muzeum Papiernictwa
Bardzo pozytywne wrażenie zrobiły na nas dusznickie wystawy. Audio przewodnik przedstawiał niezwykle ciekawą historię papieru, a potwierdzenie jego słów mogliśmy znaleźć w przykładach eksponowanych w gablotach. Sale są ładnie przyozdobione obrazami czy specjalnym rodzajem papieru. Trasa zwiedzania prowadzi przez jego losy na przestrzeni wieków i przez różne zakątki świata, pokazuje dawne maszyny czy produkty wytwarzane z papieru. Na sam koniec następuje prezentacja czerpania papieru.
Przy okazji można obserwowac zawodowych czerpalników, którzy tworzą wyjątkowe rękodzieło, dostępne do kupienia w muzealnym sklepiku. Warto też wyjść na dziedziniec, by podziwiać zabytek z zewnątrz oraz obejrzeć prezentowane tam maszyny papiernicze. Zaskoczyła nas też świetna interaktywana wystawa dotycząca historii pieniądza.
Muzeum Papiernictwa – informacje praktyczne
Zwiedzanie – W Muzeum Papiernictwa poprowadzono dwie trasy zwiedzania. Pierwsza, „Z papierem przez 2000 lat” odbywa się przy użyciu audio przewodnika (bardzo ciekawy!). Druga trasa to samodzielne zwiedzanie wystawy „Sztuka i pieniądze”. Do Muzeum należy przybyć najpóźniej do dwóch godzin przed jego zamknięciem. Jeżeli przyjedziecie później, będziecie mogli wejść tylko na jedną z wybranych tras. Pod koniec zwiedzania można obserwować pokazy tworzenia papieru czerpanego oraz zrobić zakupy rękodzieła w muzealnym sklepie.
Dojazd – Do Dusznik można dojechać pociągiem z Wrocławia, Kłodzka, Wałbrzycha i Legnicy, Polanicy-Zdrój, Kudowy-Zdrój, a także autobusem z pobliskich miejscowości, między innymi Kłodzka. Rozkłady jazdy można sprawdzić tutaj i tutaj.
Godziny otwarcia – zależą od miesiąca. Od listopada do kwietnia Muzeum Papiernictwa czynne jest od wtorku do niedzieli od 09:00 do 15:00. Wyjątkiem są ferie zimowe, kiedy muzeum działa aż do 18:00 w ciągu tygodnia i do 17:00 w sobotę. Niedziela bez zmian. Od maja do sierpnia muzeum można zwiedzać codziennie od 09:00 do 18:00, a w niedzielę do 16:00. We wrześniu i październiku muzeum działa codziennie od 09:00 do 17:00, w niedziele do 16:00.
Bilet wstępu – na obie trasy, czyli całe muzeum, kosztuje 22 zł, a ulgowy 17 zł. Zwiedzanie tylko pierwszej trasy kosztuje 19 zł, a bilet ulgowy 15. Bilet tylko na trasę „Sztuka i Pieniądzę” to koszt 15 zł lub 12 zł w przypadku biletu ulgowego. Ulgi przysługują dzieciom, młodzieży, studentom, nauczycielom, emerytom i rencistom. Poniedziałek jest dniem bezpłatnym, ale wówczas nie można obserwować czerpania papieru. Oprócz tego możliwy jest zakup biletu rodzinnego. Szczegóły znajdziecie tutaj.
Czy warto zwiedzić Muzeum Papiernictwa?
Naszym zdaniem tak. Uważamy też, że władze obiektu słusznie wnioskują o wpisanie go na listę UNESCO. To taki zabytek, którego nie zobaczycie w innych miejscach. Wyjątkowy, jedyny w swoim rodzaju młyn jest unikatem na skalę światową. Wystawy okazały się interesujące, zadbane, dobrze wyeksponowane. W muzeum można spokojnie spędzyć około 2-3 godzin. Kto wynalazł papier? I gdzie? Jak wytwarzano papier w dawnych wiekach? Jakich maszyn używano? Co z niego produkowano? Tego wszystkiego można się dowiedzieć w Dusznikach-Zdrój.
Wszystko jest tu dopięte na ostatni guzik. A my już wiemy, że jeżeli kiedykolwiek będziemy potrzebować jakiś papierniczych materiałów, na przykład wizytówek czy zaproszeń, to na pewno zostaną one wykonane w Muzeum Papiernictwaw Dusznikach.
Inne ciekawe miejsca na Dolnym Śląsku:
- Pałac Marianny Orańskiej
- Jaskinia Niedźwiedzia
- Kopalnia uranu w Kletnie
- Podziemne Miasto Osówka
- Bardo Śląskie
- Jezioro Bystrzyckie i Zamek Grodno
- Park w Bukowcu
- Góry Stołowe
Magda