Sziraz – romantyczne miasto poetów w Iranie

Sziraz w Iranie jest całkowitym przeciwieństwem pierwszych skojarzeń, które przychodzą nam na myśl gdy słyszymy o tym kraju. Nie wojna, nie Islam, nie napięte stosunki dyplomatyczne z resztą świata. Sziraz to zaprzeczenie kreowanej przez media wizji Iranu. To kwintesencja poezji, harmonii i romantyzmu, miejsce tak klimatyczne, że można ciężko się w nim zakochać. Bo miłość czuć tu na każdym kroku, co tym bardziej wprawia w zdumienie – w kraju, w którym publiczne okazywanie uczuć jest zabronione. 

Sziraz, Różowy Meczet

Czy warto ? | Sziraz

Początkowo nie chcieliśmy do Szirazu jechać. Planowanie podróży do Iranu dosłownie spędzało nam sen z powiek. Tyle miejsc, tyle opowieści – które z nich wybrać, gdzie pojechać, co zobaczyć? Ilość interesujących pod względem turystycznym miejsc w tym kraju jest wręcz przytałczająca. Ostatecznie zdecydowaliśmy się na utarty szlak, a w nim Sziraz i jego Różowy Meczet. Bo jak to, być w Iranie i nie zobaczyć osławionej świątyni? A w samym Sziraz okazało się, że to nie Różowy Meczet tak mocno nas oczarował, a inne zabytki i atmosfera tego miasta. Być może tak dobrze zrozumieliśmy się z Sziraz, ponieważ podczas całego pobytu w mieście towarzyszła nam przewodniczka, która od urodzenia mieszka w Sziraz. Jej opowieści, uwagi, polecane miejsca pozwoliły nam lepiej zrozumieć Sziraz i jego mieszkańców, spojrzeć na miasto z perspektywy Irańczyków oraz sprawić, że tak dobrze się tam czuliśmy. A teraz z nostalgią wspominamy całą podróż.

Sziraz
Mauzoleum Szah-e Czeraq

Nostalgiczne Miasto Róż | Sziraz

Nostalgia, to jest właściwe słowo, za pomocą którego można opisać Sziraz. Tęsknota za dawnymi czasami świetności i potęgi, kiedy to Sziraz było miastem stołecznym, kwitnącym i zadbanym. Nostalgia za smakiem popularnego wina, którego spożycie obecnie jest zakazane. Za czasami, gdy można było czytać płomienne wiersze Hafeza wybrance, obejmując ją w publicznym miejscu. Poprzez modernizację zniszczonych budynków próbuje się powrócić do świetności sprzed wieków, chociaż droga ku temu jeszcze daleka. Tę melancholię można wyczuć na każdym kroku – w kwitnących, zacienionych ogrodach, przy grobowcach poetów, w meczetach, wśród stosów dywanów i przypraw na niezwykłym bazarze Vakil. Także wśród zapachu róż, bo Sziraz nazywane jest właśnie Miastem Róż. Róże można oglądać w wielu miejscach, głównie w licznych ogrodach i na płytkach zdobiących ściany meczetów. Co prawda podczas naszej wizyty te w ogrodach były już mocno zwiędłe, jednak w cieplejszych miesiącach muszą dodawać miastu wyjątkowego uroku.

Ogród Pomarańczy w Sziraz
Ogród Pomarańczy

Oczekiwania a rzeczywistość | Sziraz

Początkowo przechadzając się po Sziraz odczuwaliśmy niewielki niedosyt, o którym pisze wiele innych blogerów. Chyba oczekiwaliśmy czegoś bardziej spektakularnego? Może Sziraz nie okazał się takim, jakim się spodziewaliśmy, ale o to właśnie w podróżach chodzi. Aby przekonać się na własnej skórze, poznać, spróbować zrozumieć, wyrobić sobie opinię i polubić lub nie. My odebraliśmy Sziraz pozytywnie. Może to kwestia czasu, który zaciera różne rzeczy w naszych wspomnieniach, a inne fakty idealizuje, ale w naszych głowach i sercach Sziraz urósł do rangi miasta idealnego, tonącego w kwiatach, muzyce, pocałunkach, gdzie ludzie czytają i cytują Hafeza (fakt!), nikomu się nie śpieszy, a czas wolno płynie przy herbacie i dobrej książce w cieniu pomarańczowych drzew. Za takim Szirazem tęsknimy.

Sziraz
Bazar Vakil

Może był to widok pomarańczy w ogrodzie przy Qavam House? Orzeźwiający smak wody różanej? Głośny śmiech dziewczyn w ledwo przykrywających ich głowy chustach? Opowieści naszej przewodniczki Malihe czy uprzejme gesty sprzedawców na bazarze? Kolorowe kawiarnie albo zakochane pary obejmujące się w półmroku ogrodowych alejek, do których Policja Obyczajowa nie zagląda? Dźwięk perskiej muzyki pełnej harf, lutni i fletów? Wszystko to złożyło się na nasz pozytywny odbiór miasta. Poczuliśmy spokój Shiraz, jego melancholię i luz na własnej skórze. Podobno to najbardziej wyzwolone miasto w Iranie. Nigdzie indziej nie czuliśmy się tak swobodnie. No, może poza pustynią. Ten spokój Sziraz okazał się na tyle kojący, że ciężko było pogodzić się z myślą o wyjeździe.

Sziraz
Klimatyczne ulice Sziraz

Dlaczego Sziraz jest romantycznym miastem ? | Shiraz

Hafeza spotkacie na ulicach. Na półkach sklepowych, w dłoniach ludzi odpoczywających na ławkach w parku, przy jego grobowcu. Całe miasto wybrzmiewa jego imieniem. Shiraz jest starym miastem – pierwsze wzmianki na jego temat pochodzą już z czasów panowania dynastii Achemenidów. Miasto pięknie rozkwitło po podboju arabskim w VII wieku. Dzięki przemyślanej polityce jego władców (A także płaceniu kontrybucji i aranżowaniu odpowiednich małżeństw), Sziraz uniknął zniszczeń podczas najazdów mongolskich i timurydzkich. Otoczone górami Zagros miasto wzrastało w sprzyjających okolicznościach, które umożliwiły rozwój nie tylko gospodarki, ale i sztuki, kultury, literatury. Sziraz wydał na świat wielkich perskich poetów, których teksty czyta się w Iranie do dziś – nie tylko w szkole, jako lekturę. W XIV wieku Hafez pisał gazele (wierze monorytmiczne, ich strukturę tworzą bajty, czyli połączenie dwóch współwierszy poprzez symbolikę i podobieństwo tematu, a nie rozwinięcie myśli). Pisał też aforyzmy i erotyki, w których sławił przyjemny sposób życia, kobiety oraz miłość. W Szirazie pochowany jest także inny znany perski poeata, Sadi. On również tworzył gazele, a także poematy (Bustan – Ogród Drzew , Gulistan – Ogród Różany). Teksty Hafeza i Sadiego czytają zakochane pary w parkach i ogrodach, wśród róż i przy śpiewie słowików, nie przejmując się zakazami. Więc jak można nie uznać Szirazu najromantyczniejszym miastem Iranu?

Światło cię kiedyś rozerwie,
nawet jeśli twoje życie to więzienie
boskiego nasienia, korona przeznaczenia
jest ukryta w głębi starożytnej, żyznej równiny.
Posiadasz prawo do…

Miłość z pewnością rozerwie cię
i staniesz się nową, nieograniczoną galaktyką.
Nawet jeśli twój umysł jest teraz
zepsuty uporem.

Życiodajny blask nadejdzie,
wdzięczność przyjaciela nadejdzie.

O, spójrz jeszcze raz w siebie,
bo ja wiem, że kiedyś byłeś szlachetnym żywicielem
wszystkich cudów w stworzeniu.

Ze świętej szczeliny w twoim ciele
łuk wznosi się każdej nocy
i wystrzeliwuje twoją duszę do Boga.

Oto Piękny Śpiewający Hulaka
Widziany z punktu widzenia księżycowej miłości.

On prowadzi sprawy
całego wszechświata
Podczas wyprawiania dzikich zabaw
w domku na drzewie – zanurza dłoń
w Twoim sercu.

                                                            Hafez

Sziraz

A co zobaczyć w Shiraz?

Nie jest to oczywiście wyczerpująca lista, ponieważ w Sziraz znajduje się mnóstwo ciekawych muzeów i zabytków, takich jak Meczet Jameh, pałac i ogród Shapouri, ogród Golshem z pałacem królewskim, Mauzoleum Alego ebn-e Hamzego, Brama Koranu. Interesujący jest też sam spacer między wąskimi uliczkami medyny, chociaż te potrafią być często wyludnione. Zdecydowanie barwniejsze życie toczy się na bazarach i w ich okolicach.  Poniżej wymieniamy tylko te atrakcje, które zrobiły na nas największe wrażenie:

Barwne mauzoleum w Sziraz w Iranie
Architektura Sziraz jest jedną z najpiękniejszych w całym kraju

Różowy Meczet | Sziraz

Sziraz kojarzony jest głównie z Różowym Meczetem, czyli Masdżed-e Nasir ol-Molk. Świątynia zyskała popularność dzięki licznym witrażom znajdującym się w jej wnętrzu, dzięki czemu wpadające przez nie światło nadaje wnętrzu fantazyjnych kolorów. Nam z kolei podobało się tam co innego – niezwykle oryginalne sklepienia, przepiękne zdobienia kafelek, którymi wyłożony jest cały meczet (kwiatowe motywy, różowe kolory) oraz możliwość obserwacji artystki, która cieniutkim pędzlem odnawiała zniszczone zdobienia. Meczet stanowi popularny cel wędrówek rano, kiedy światło wpadające przez kolorwe szybki jest najpiękniejsze. My odwiedziliśmy to miejsce po południu, dzięki czemu mieliśmy to miejsce niemal na wyłączność. Coś za coś.  Godziny otwarcia: od 07:00 do 16:30, bilet – 200 tys. riali.

Sziraz, Różowy Meczet
Masdżed-e Nasir ol-Molk to najpopularniejsza atrakcja w mieście

Mauzoleum Szah-e Czeraq | Sziraz

Największym odkryciem i szokiem była dla nas wizyta w Mauzoleum Szah-e Czeraq. Nie da się w prostych słowach opisać niezwykłości i ogromu tego miejsca. W mauzoleum leżą członkowie rodziny imama Musy oraz imama Rezy i jest to jedno z najpopularniejszych miejsc pielgrzymkowych szyitów w całym Iranie. Czy najpiękniejsze? Tego nie wiemy, nas mauzoleum dosłownie zmieniło w słup soli. Z wrażenia. Szah-e Czeraq w języku perskim oznacza szach światła i nazwa tego miejsca wydaje się bardzo słuszna. Dlaczego? Bo cały kompleks to jedna wielka gra świateł i kolorów. Na całe mauzoleum składają się meczety, medresa, ogromny plac otoczony kolorowo podświetloną kolumnadą, kopuły, sale wypełnione światłem i modlitwą. Wszystko to na tle granatowego nieba prezentują się zjawiskowo. A jeszcze większe wrażenie robi wnętrze – wszystkie ściany, sufity wyłożone są milionami drobnych, niejednolitych szkiełek, które zniekształacają odbijający się w nich obraz i mają nam przypominać, że nikt z nas nie jest idealny. To miejsce jest wręcz baśniowe i to właśnie dla niego warto przyjechać do Sziraz.

Zwiedzanie Mauzoleum w Szirazie

Według wielu przewodników na teren kompleksu mogą wchodzić tylko Muzułmanie. Nie wiedzieliśmy o tym, poszliśmy do wejścia, strażnik pokierował nas do osobnych wejść wydzielonych dla kobiet i mężczyzn. Kilka pań sprawdziło moją torebkę, ubrało mnie w długą szatę zakrywającą ciało od głowy po stopy, a następnie przewodniczka zabrała nas na zwiedzanie. Mauzoleum Szah-e Czeraq to jedno z najbardziej zjawiskowych miejsc, jakie widzieliśmy w życiu i będziemy je polecać każdemy, kto wybiera się do Iranu. Mauzoleum jest czynne całą dobę, a wejście darmowe. Niektóre źródła podają informacje, że nie można tam robić zdjęć, ale pytaliśmy o to naszej przewodniczki, a ona zezwoliła nam na robienie zdjęć telefonem, również we wnętrzu. Jednak aparat musieliśmy zostawić w szatni.

Sziraz

Naranjestan -e- Ghavam | Sziraz – co zobaczyć?

Chyba nie ma w Sziraz miejsca bardziej klimatycznego, niż Ogród Pomarańczy. Nie dość, że sam teren jest już bardzo malowniczy, to i jeszcze wnętrze tradycyjnego domu Qawam zachwycające. Polecamy spędzić tu leniwe popołudnie – z książką i aromatyczną herbatą na ławkach w kawiarni, w cieniu drzew pomarańczowych, gdy otoczenie skąpane jest w promieniach zachodącego słońca. W międzyczasie bardzo polecamy wejść do wnętrza domu, chociaż dla nas jest to raczej pałac i dzieło sztuki. Niezwykłe malowidła ścienne, witraże przepuszczające do środka barwne światło, motywy kwiatowe oraz tysiące luster i lusterek na ścianach i sufitach, w których odbija się światło – wszystko to tworzy barwny miraż. W piwnicach znajduje się niewielkie muzeum. Naranjestan-e- Ghavam to jedno z tych miejsc, w których można dostrzec i docenić uroki Shirazu. To także oaza w centrum miasta i miejsce, gdzie warto szukać spokoju i wytchnienia. Czynne codziennie od 08:00 do 19:00, wstęp 200 tysięcy riali.

Meczet Vakil | Szhiraz – co zobaczyć?

Surowy w swej prostocie, geometryczny, majestatyczny i niemal pusty. I właśnie zestaw tych cech tworzy piękno potężnego meczetu Vakil. Świątynię zwiedzaliśmy wieczorem, kiedy potężna majolika podświetlona jest na złoto, a całość odbija się w podłużnej sadzawce. Efekt spekakularny. Zwłaszcza, że na terenie kompleksu przebywaliśmy sami i zwiedzaliśmy w niezmąconej ciszy. Ciekawe wrażenie robią rzędy 48 symetrycznych, ale prostych kolumn podtrzymujących salę szabestan, używaną w nocy. Meczet można zwiedzać do godziny 20:00, wstęp 200 riali.

Shiraz, Meczet Vakil

Bazar Vakil | Sziraz – co zobaczyć?

To jeden z najpiękniejszych bazarów w Iranie. Bazar Vakil jest potężny, jego długie i wysokie alejki układają się w miarę geometrycznie, jednak ich ilość potrafi przytłoczyć i łatwo tu się zgubić. Na bazarze zachwyciła nas ilość perskich dywanów, przypraw, które namiętnie w Iranie kupowaliśmy, a także fakt, że nikt nas nie nagabywał do zakupów. Nikt za nami nie chodził, nie wołał, nie zmuszał. Raczej nie budziliśmy żadnej sensacji, chociaż w około nie dostrzegliśmy żadnych innych turystów. Zapachy na bazarze są tak intensywne, że od nich i od ferii barw  aż kręci się w głowie. Warto zrobić tu małe zakupy, przy okazji porozmawiać ze sprzedawcami, którzy choć z początku się targują, po chwili się rozluźniają i z uśmiechem zachęcają do przyjemnej pogawędki. Spędziliśmy na bazarze chyba z trzy godziny podziwiając cuda orientu i jeszcze było nam mało. Wygląd XVIII-wiecznego bazaru zawdzięczamy perskiemu władcy, który nosił imię Karim Chan i uznawany był za jednego z najbardziej sprawiedliwych i dbających o dobro kraju władców Iranu. To między innymi jego osobie zawdzięczamy dzisiejszy wygląd Szirazu. Bazar można odwiedzać od 08:00 do 21:00. Na jego terenie znajduje się kilka karawanserajów, a w nich urocze kawiarnie i restauracje.

Shiraz, bazar Vakil

Łaźnie Vakil | Sziraz – co zobaczyć?

Niegdyś łaźnie odgrywały bardzo istotną rolę w życiu społecznym miast. Łaźnie Vakil to kolejny budynek wzniesiony na polecenie Karim Chana. Obecnie znajduje się w nim muzeum, w którym można oglądać wystawę figur ludzi biorących udzaił w różnych czynnościach związanymi z łaźniami, ich stroje i używane niegdyś przedmioty. Według przewodnika Bezdroży łaźnie można zwiedzać do godziny 20 wieczorem, według Google do 21:00, na miejscu okazało się, że do 18:00.

Shiraz, łaźnie Vakil

Cytadela Karim Chana | Sziraz – co zobaczyć?

Cytadela największe wrażenie robi nocą, kiedy jasne ceglane mury baszty prezentują się pięknie na tle ciemnego nieba, a światło wydobywa orientalne wzory zdobiące ściany budowli. Uwagę zwraca wielkość budowli, która co prawda ciekawsza wydaje się z zewnątrz niż od środka, jednakże i wnętrze warto zobaczyć. Na rozległym dziedzińcu cytadeli można przechadzać się w cieniu drzew symetrycznego ogrodu perskiego. Warto wejść do pomieszczeń, w których niegdyś mieścieło się więzienie. Niestety z tego właśnie powodu większość zdobień w salach została usunięta, jednak nadal można oglądać resztki dawnej światłości tego miejsca – sufity, choć zniszczone, kunszt zdobień i kolory, są  po prostu niezwykłe. W samych salach znajduje się kilka ciekawych wystaw. W jednej z nich znajdziecie pracownię rękodzieła, gdzie można podejrzeć jak wytwarzane są ozdobne, tradycyjne puzderka, zegary i inne cuda – ręcznie malowane, niektóre wytworzone z kości wielbłądów. Czynne codziennie od 07:30 do 21:00, wstęp 200 tysięcy riali.

Shiraz, cytadela Karim Chana

Ogród Eram | Sziraz – co zobaczyć?

Eram w języku perskim oznacza raj i taką nazwę nadano ogromnemu ogrodowi, który został wpisany na listę UNESCO. Eram co prawda znajduje się kawałek od centrum, ale warto tu podjechać (np. taksówką za 15 tys. riali). Ogród dzieli się na dwie sekcje – ogród perski oraz ogród japoński, ale w jednej z części podziwiać można także całe połacie kwitnących róż. W centrum ogrodu znajduje się piękny pałac pochodzący z czasów dynastii Kadżarów, a w nim muzeum minerałów i kamieni szlachetnych. Wrażenie robią ogromne cyprysy i liczne źródełka ukryte wśród drzew. Ogród jest popularnym miejscem spotkań młodych par. Czynny jest codziennie od 08:00 do 19:00, wstęp 200 tysięcy riali.

Shiraz, Ogród Eram

Grób Hafeza | Sziraz – co zobaczyć?

To miejsce spodobało nam się bardziej ze względu na atmosferę niż z powodu walorów estetycznych. Grobowiec owszem, ładny i subtelny, położony w przyjemnym ogrodzie. Jednak największe wrażenie zrobił na nas tłum Irańczyków tłoczący się wokół grobu i zainteresowanie, jakim cieszy się sama postać Hafeza. Wyobrażacie sobie, że w Polsce całe tłumy odwiedzają grób Kochanowskiego, gdzie zapamiętale czytają jego treny, w sklepiku kupują książki i robią selfie na tle grobowca? Będąc w okolicy warto też zahaczyć o grobowiec Sadiego. Oba ogrody, w których znajdują się grobowce, czynne są od 07:30 do 20:00, bilety kosztują 200 tysięcy riali.

Shiraz, Grób Hafeza

Muzeum Parsu | Sziraz – co zobaczyć?

Niewielkie muzeum zbudowane w ośmiokątnym budynku znajduje się na terenie jednego z piękniejszych ogrodów w Sziraz – Nazar, na przeciwko cytadeli. Początkowo budynek pełnił funkcje reprezentacyjne, a następnie miejsce to stało się pierwszym poza Teheranem muzeum. Obecnie można w nim podziwiać obrazy tworzone w stylu kadżarskim, orientalne zdobienia, ścienne malowidła (w tym przedstawiające Karima Chana palącego fajkę wodną), a także 30 niezwykłych ręcznie pisanych Koranów. Muzeum znajduje się w samym centrum miasta i jest niewielkie, dlatego warto wstąpić do niego chociaż na chwilę. Czynne codziennie od 08:00 do 17:30 (z godzinną przerwą o 13:30), bilet wstępu 150 tysięcy riali.

Shiraz, Muzeum Parsu

Jak dojechać? | Shiraz – informacje praktyczne

Sziraz jest jednym z największych irańskich miast, dlatego dojazd do niego nie powinien stanowić większego problemu. Do Sziraz jechaliśmy z Esfahan autobusem VIP za 440 tysięcy riali, a następnie z Sziraz do Kerman, również nocnym autobusem VIP za 500 tysięci riali. Za taksówkę z dworca Karandish (główny autobusowy, obsługuje większość połączeń) do centrum Sziraz zapłaciliśmy 100 tysięcy riali. Autobusy do Isfahan, Kerman, Yazd czy Teheranu kursują często, ale warto wybierać nocne połączenia. Irańskie autobusy są na tyle wygodne i nowoczesne, że można w nich spokojnie spać, a tym samym zaoszczędzić pieniądze na noclegach oraz czas na dziennych przejazdach. Oprócz autobusów VIP kursują także zwykłe autobusy, które są tańsze. Jednak nawet podróżowanie autokarami o wyższym standardzie nie powinno zrobić większych szkód w Waszych portfelach. Transport w całym Iranie to jedna ze składowych Waszej podróży, na którą wydacie najmniej. Możliwe są też przeloty do Sziraz z Teheranu, Isfahanu czy Dubaju.

Sziraz, mauzoleum Shah Cheragh

Czas przejazdu z Sziraz do:

  • Isfahan –  7 godzin, autobusy kursują regularnie przez całą dobę;
  • Yazdu –  6 godzin od około 7 rano do północy, bilety 200-400 tysięcy riali w zależności od standardu;
  • Kerman – 9 godzin, odjazdy o 06:30, 10:00, 12:15, 16:00, 19:00, 21:30, 22:30, 210-440 tys. riali w zależności od standardu;
  • Kaszan – 10 godzin, raz dziennie o 19:00, 390 tys. riali;
  • Teheranu – 13 godzin, regularnie od 11:00 do 23:15; 420-680 tys. riali;
  • Tebriz – 20 godzin, 13:30 i 14:00; 790-950 tys. riali.

Pamiętajcie, że rozkłady jazdy i ceny biletów mogą się zmienić! Bilety można kupować na dworcach, co jest bardzo łatwe intuicyjne. Każdy przewoźnik lub kierunek ma swoją kasę, nad którą znajdują się napisy z nazwami miast. W okienkach zazwyczaj można dogadać się łamanym angielskim lub na migi, nie stanowi to żadnego problemu. Za bilety płacimy tylko gotówką. Rozkład jazdy i ceny można sprawdzić tutaj i tutaj (możliwe też kupienie biletów, chociaż ceny mogą się nieznacznie różnić od tych na miejscu).

Sziraz

Gdzie spać? | Shiraz – informacje praktyczne

Możemy polecić prosty, skromny i niedrogi nocleg, położony niemal w centrum Sziraz, blisko jego głównych atrakcji. Hotel nazywa się Niayesh, za noc w pokoju dwuosobowym płaciliśmy 15 dolarów (na oficjalnej stronie cena wynosi 18 euro). Był to nocleg znaleziony wcześniej i zarezerwowany przez internet, ponieważ nie lubimy w trakcie podróży marnować czasu na szukanie miejsca do spania. Hotel położony w medyni. Piękny dziedziniec wewnątrz hotelu zachęca do leniwego przesiadywania w cieniu drzew. W cenę wliczone było śniadanie, obsługa mówiła po angielsku. Na miejscu znajduje się też całkiem niezła restauracja. Nasz pokój był czysty, prosty, bez zbędnych udogodnień, tak jak większość noclegów w Iranie. Łóżka wygodne. Dla szukających niedrogich, ale czystych rozwiązań, niekoniecznie dla złaknionych większego komfortu i udogodnień. Chociaż z tego co widzimy, w hotelu znajduje się kilka fajniejszych pokoi od naszego – my po prostu wybraliśmy najtańszy. Niayesh organizuje też wycieczki. Na tej stronie możecie szukać noclegów przed wyjazdem, a także rezerwować drogą mailową. W ten sposób sami rezerwowaliśmy nocleg dla siebie.

Co i gdzie zjeść? | Shiraz – informacje praktyczne

Parhami – To miejsce poleciła nam przwodniczka Malihe i tutaj też jedliśmy najlepszy posiłek w Iranie. Zamówiliśmy ogromne danie o nazwie Estamboli polo, czyli ryż zapiekany z pomidorami, cebulą, przyprawami oraz z kawałkami kurczaka. Do tego lokalna sałatka a la Shiraz (mięta z pomidorami i cebulą), obłędna woda różana, chleb nan, biały lokalny serek na przystawkę i uczta bogów gwarantowana. Estamboli polo to danie serwowane dla czterech osób – sypki ryż doprawiony szafranem był lekki i wyrazisty, smak sosu warzywnego głęboki, mięso soczyste i  doskonale zgrillowane. Do tego piękny wystrój restauracji i kolorowa zastawa. W trójkę nie przejedliśmy tej porcji, a za smakiem tęsknimy do tej pory. Ceny umiarkowe, lokal bardzo rodzinny, luźny klimat. Lepiej wcześniej rezerwować miejsce, bo podobno tworzą się kolejki w oczekiwaniu na wolny stolik.

Sziraz, Gdzie zjeść w Sziraz, Parhami

Qavam Cafe & Restaurant – Niewielka i prosta restauracja położona w klimatycznym karawanseraju, który jest częścią Bazaru Vakil. Marcin próbował jednego z irańskich gulaszów z mięsem (choresz), natomiast ja – placków ziemniaczanych z sosem (kuku-je sibzamini) podawanych z ryżem i grilowanymi pomidorami, których smak już chyba zawsze będzie mi się kojarzył z Bliskim Wschodem. Do tego oczywiście świeży i miękki chleb nan oraz miętowa herbata z cukrem szafranowym. Jako przystawke zamówiliśmy coś w stylu greckich tzatzików. Wszystko proste, aromatyczne, sycące. Za wszystkie wymienione dania z napojami dla dwóch osób zapłaciliśmy około miliona riali.

Sziraz, Gdzie zjeść w Sziraz? Qavam

Niayesh – w klimatycznym patio naszego hotelu znajduje się też restauracja. Po powrocie zorientowaliśmy się, że to jest to miejsce polecane przez liczne przewodniki. Naszym zdaniem restauracja nie serwuje na tyle smakowitych dań, by aż polecać ją w Lonley Planet lub w przewodniku Bezdroży. Owszem, dania syte, porządne, smaczne – jednak bez szału. Z wszystkich odwiedzonych przez nas restauracji w Iranie, to właśnie Niayesh zapadło nam w pamięć najsłabiej. Jeśli śpicie w tym hotelu lub okolicy, to warto zatrzymać się na kolacji, ale podczas zwiedzania miasta lepiej szukać knajpki w pobliżu bazaru. Ceny również były ciut wyższe, niż w restauracjach położonych w samym centrum miasta.

Geren Cafe – to hipsterska, mocno europejska miejscówka w nowoczesnej części miasta, do której prawdopodobnie nie traficie. No chyba, że planujecie spędzić w mieście więcej czasu. Malihe chciała wieczorem pokazać nam nowszą część miasta i zabrała nas tam na kolację razem ze swoich chłopakiem. Geren to z pozoru kawiarnia, ale można tam zjeść kilka solidnych pozycji. My skusiliśmy się na grillowane kanapki (potężne!) z różnymi składnikami. Było kolorowo, soczyście i smacznie. Dla nas to było coś nowego, bo ciągle zaglądaliśmy do tradycyjnych irańskich restauracji, a tutaj trafiliśmy do miejsca nowatorskiego, pełnego młodych i roześmianych ludzi, nie turystów.  Warto, jeśli będziecie w północnej części miasta. Ceny umiarkowane (dla turysty z Europy oznacza to, że miejsce jest tanie).

Sziraz, Gdzie zjeść w Sziraz ? Niayesh

Wycieczki poza miasto | Shiraz – informacje praktyczne

Będąc w Sziraz ciężko byłoby ominąc zwiedzanie starożytnego miasta Persepolis! Jest to jedna z najpopularniejszych atrakcji Iranu. Persepolis położone jest w pięknych okolicznościach przyrody, około 70 kilometrów od miasta. Rozmiar ruin i obszar, który zajmują robi wrażenie. W pamięć zapadają również niezwykłe reliefy, które przetrwały do naszych czasów. Polecamy wycieczkę z przewodnikiem, który tak zobrazuje Wam historię miasta, że zapomnicie, że patrzycie tylko na ruiny. Blisko Persepolis znajduje się inna niezwykła atrakcja – Naqhsh-e Rostam, czyli groby władców z dynastii Achemenidów (m.in. Dariusza Wielkiego). Ogrom grobów, ich prostota, niedostępność i oryginalność przyprawia o dreszcze. Nie ma tu zbyt dużo do zwiedzania, do wnętrza grobów nie można wejść. Ale widoku dziur wykutych w skale na tle intensywnie niebieskiego nieba jest spektakularny. Zwłaszcza amatorzy historii będą tym miejscem zachwyceni.

Persepolis
Okolice Sziraz, Naqhsh-e Rostam
Niesamowite grobowce perskich władców

Przewodnik | Sziraz – informacje praktyczne

Polecamy zwiedzać Sziraz z przewodnikiem. Nasza przewodniczka zabrała nas do cichych, ustronnych i pięknych miejsc, wskazała restauracje, gdzie warto zjeść, opowiedziała nam wiele ciekawych rzeczy o młodym pokoleniu w Iranie, o tym jak się im żyje, o ich marzeniach. Z wielkim zapałem słuchała opowieści o Polsce. Mimo, że skończyła architekturę i miała niezłą pracę, zagraniczne podróże pozostają dla niej poza zasięgiem finansowym – tak jak dla większości Irańczyków. Co najważniejsze, Malihe posiada tak ogromną wiedzę historyczną, że momentami czuliśmy się tym onieśmieleni. Potrafiła wyjaśnić i opisać nam w Persepolis każdy relief, każdy symbol, każdą kolumnę czy porzucony gdzieś głaz z taką dokładnością i znajomością historii oraz sztuki, że czuliśmy się jak przeniesieni w czasie, do Persepolis z czasów jego świetności. Czas spędzony wspólnie z Malihe był tak przyjemny, że dołączył do nas jej chłopak i przebywaliśmy w swoim towarzystwie całe dwa dni. A na Boże Narodzenie pamiętała o nas i wysłała nam życzenia! Malihe posiada aplikację Whatss App, możecie się na nas powołać. Za wycieczkę (z dojazdem) do Persepolis, Naqhsh-e Rostam oraz oprowadzanie po Sziraz zapłaciliśmy 60 euro. Wcześniej umówiona kwota za samo zwiedzanie Persepolis i nekropolii, to było 40 euro. Na zwiedzanie miasta się nie umawialiśmy, ale z racji tego, że Malihe oprowadzała nas resztę dnia po Shiraz jak przewodnik, dorzuciliśmy jeszcze 20 euro. Poniżej zamieszczamy jej numer:

Malihe – +98 917 316 7197

Shiraz może nie jest najbardziej interesującym miejscem w Iranie, ale całokształt prezentuje się bardzo dobrze – melancholijna atmosfera, mnogość ciekawych zabytków i muzeów, spokój perskich ogrodów i gwar targów oraz licznych kawiarni, a także bliskość Persepolis powodują, że jest to miejsce, do którego warto pojechać podczas podróży do Iranu. Nas atmosfera Shirazu urzekła, spowolniła, dodała podróży charakteru. Jeśli uda Wam się wczuć w klimat Szirazu, to poczujecie się niemal jak w Baśni z Tysiąca i Jednej Nocy. 

Napisaliśmy też kompleksowy przewodnik po Iranie, który znajdziecie tutaj

Magda

Dasht-e Lut. Kaluty i pustynia w Iranie

Dasht-e Lut, czyli Pustynia Lota w Iranie i kaluty, które na niej można podziwiać, to miejsce, które zwaliło nas z nóg i gdzie zostawiliśmy nasze serca. Jako wielbiciele pustyni zawsze staramy się odwiedzić takową, jeżeli leży na terenie państwa, które akurat zwiedzamy. Tak było i podczas naszej podróży po Iranie. I to był strzał z dziesiątkę! Po magicznych pustyniach Izraela czy komercyjnych saharyjskich piaskach w Maroku, irańska Dasht-e Lut uplasowała się w naszej czołówce najpiękniejszych miejsc, jakie widzieliśmy w życiu. Jak zaplanować wycieczkę na Dasht-e Lut?

Dasht-e Lut, kaluty, kaluts desert, Pustynia Lota

Turystyka na Pustynia Lota | Dasht-e Lut

Dasht-e Lut nie jest pierwszym miejscem, które przychodzi nam na myśl, kiedy myślimy o Iranie. Bardziej popularna jest Wielka Pustynia Słona, położona w rejonie miasta Kashan, gdzie dociera większość zorganizowanych wycieczek. Z kolei niewiele z nich wybiera Pustynię Lota, co stanowi jej ogromny atut – zero komercji, autentyczność i czysta natura to coś, co na każdym zrobi wrażenie. Z drugiej strony, poznaliśmy mieszkańców okolicznych wiosek oraz ich historie – wielodzietne rodziny, brak perspektyw, pracy czy możliwości rozwoju, skutkują biedą panującą w regionie. Dopiero otwarcie na świat i turystykę pozwoliło im rozpocząć życie na nieco wyższym poziomie, w rozumieniu „życia na poziomie” w irańskiej rzeczywistości. Domy, które wybudowali dla gości za pierwsze pieniądze uzyskane z turystyki, są dla nich szczytem luksusu. Turysta z Europy widzi proste, zimne pokoje lub baraki bez żadnych udogodnień i łazienkę na dworze, w której o ciepłej wodzie można tylko pomarzyć. Może więc spokojny, zdrowy rozwój turystyki w rejonie Dasht-e Lut, pozwoli Irańczykom mieszkającym w okolicach pustyni na lepszy byt.

Dasht-e Lut, kaluty, kaluts desert, Pustynia Lota

Bezpieczeństwo | Dasht-e Lut

Pustynny klimat, brak pracy, roślinności i upraw, dziesiątki kilometrów do najbliższych miast nie są jedynymi utrudnieniami, z jakimi muszą się mierzyć mieszkańcy okolic Dasht-e Lut. Na poprawę ich losu i poziomu zaangażowania w turystykę nie wpływa korzystnie fakt samego położenia Pustyni Lota. Przez teren ten wiedzie droga do Pakistanu, która owiana jest złą sławą szlaku przemytniczego, porwań turystów i napadów. Co prawda w ostatnich kilkunastu latach handel i przemyt narkotyków podobno ustał i do negatywnych incydentów nie dochodzi, jednak ferment w powietrzu został. Nawet na stronie Ministerstwa Spraw Zagranicznych można znaleźć ostrzeżenia przed podróżami do Sistanu i Beludżystanu, w których to właśnie położona jest Dasht-e Lut. My czuliśmy się tam bezpiecznie, nic złego nie wydarzyło się nam ani tym wszystkim turystom, którzy od lat odwiedzają Pustynię Lota. Jednak zawsze trzeba mieć na uwadze nie tylko podstawowe zasady bezpieczeństwa, ale też to,  że nasze doświadczenie nie jest dla Was gwarancją i może to być teren jakiegoś podwyższonego ryzyka.

Dasht-e Lut, kaluty, kaluts desert, Pustynia Lota

Trzęsienia ziemi | Dasht-e Lut

Sytuacji nie poprawiają sejsmiczne niepokoje w tym regionie, o ile zwyczajnymi niepokojami można to nazwać. W 2003 roku w wyniku trzęsienia ziemi w mieście Bam zginęło ponad 26 tysięcy ludzi. Tego nie możemy przewidzieć. Przed wyjazdem w tamte strony zapoznajcie się z regułami, jakich trzeba przestrzegać w trakcie trzęsienia ziemi. Podczas naszego pobytu w Iranie doszło do trzęsienia, ale w północno – zachodniej części kraju, prawie o 1000 kilometrów dalej. Nie należy bać się wyjazdu, ale tak jak podczas wszystkich podróży, przystosować się do specyfiki kraju i dbać o swoje bezpieczeństwo na tyle, ile tylko można.

Dasht-e Lut, kaluty, kaluts desert, Pustynia Lota

Jak wygląda Pustynia Lota? | Dasht-e Lut

Zaczęliśmy dość nietypowo, bo od nastraszenia Was, dlatego przejdźmy do pozytywów! Pustynia Lota, a dokładnie jej część, na której znajdują się skały wyrzeźbione przez wiatr – kaluty –  to coś, co po prostu trzeba zobaczyć. Kiedy trafiliśmy na zdjęcia kalutów w internecie, Dasht-e Lut od razu powędrowało na szczyt naszej listy miejsc, które w Iranie zobaczyć po prostu musimy. W internecie ta pustynia często funkcjonuje pod nazwą Kaluts Desert. Kalut w języku perskim oznacza ‚zamek z piasku’. Mamy mały kłopot z nazewnictwem, ponieważ Dasht-e Lut funckjonuje w internecie pod polskimi nazwami Pustynia Lota lub Luta, czasem też Pustynia Kalut, jednak nie jesteśmy pewni, czy są to poprawne nazwy.

Co do samego krajobrazu- miłośnicy pustyń i otwartych przestrzeni będą nimi zachwyceni. Coś, co nieodmiennie kojarzy nam się z Dzikim Zachodem i USA, nagle możemy oglądać w zupełnie innym zakątku świata. Strzeliste, czerwone góry o najbardziej wymyślnych kształtach, wyrastają nagle z sypkiego piasku i ciągną się po horyzont. Każdy jeden kalut zdaje się być piękniejszy i bardziej fantazyjny od poprzedniego. Rozsiane po całej pustyni szczyty zdają się być prawdziwymi zamkami z piasku. Kaluty prezentują się najpiękniej przy wschodzie i zachodzie słońca, kiedy promienie słoneczne wydobywają ich głębie koloru. Ciekawostkę stanowi fakt, że Pustynia Lota jak do tej pory dzierży palmę pierwszeństwa jeśli chodzi o najgorętsze miejsce na ziemi – satelity NASA odnotowały tu temperaturę przekraczającą 70 stopni Celsjusza! Na pustyni poczułam się też bardziej swobodnie, ponieważ nasz przewodnik powiedział, że mogę zdjąć chustkę z głowy (w końcu!), bo „tutaj rządzi tylko przyroda”.

Dasht-e Lut, kaluty, kaluts desert, Pustynia Lota

Dasht-e Lut, kaluty, kaluts desert, Pustynia Lota

Dasht-e Lut, kaluty, kaluts desert, Pustynia Lota

Dasht-e Lut, kaluty, kaluts desert, Pustynia Lota

Przewodnik – obowiązek czy możliwość? | Dasht-e Lut

Niemało logistycznego gimnastykowania się dostarczyło nam planowanie wycieczki na Dasht-e Lut, oj niemało. Ale dzięki temu udało nam się zebrać wszystkie przydatne informacje w tym poradniku, który z pewnością Wam się przysłuży.

Dasht-e Lut, kaluty, kaluts desert, Pustynia Lota

Jak najłatwiej zwiedzić Dasht-e Lut? Ano z przewodnikiem. Nie ma to tamto, że lubicie wolność i swobodę. Nie w tym przypadku, już chociażby z tych względów, o których pisaliśmy w akapicie o bezpieczeństwie. Nigdy nie można przewidzieć co nam przydarzy się w podróży, a biorąc pod uwagę zajścia na drodze do Pakistanu sprzed lat, nie polecamy wycieczki na pustynię samemu. Przewodnik będzie wiedział, gdzie można jechać, a dokąd nie, gdzie się zatrzymać, z kim nie rozmawiać i w miarę swoich możliwości zapewni Wam  bezpieczeństwo. Poza tym, nie powinno się wybierać na pustynię samemu bez licencjonowanego przewodnika. Teoretycznie nikt tego nie sprawdza, nie ma tam kas – w ogóle niczego nie ma. Możecie przyjechać na pustynię samemu, wynajętym autem, ale co jeśli się zgubicie?

Jak to jest zgubić się na pustyni? Nam się to przydarzyło mimo, że byliśmy tam w towarzystwie przewodnika! Nie ma zasięgu, ciemna noc, a nasz przewodnik mówi, że od 5 lat jak pracuje na pustyni, to nigdy nie wiedział jeszcze tak ciemnej nocy. Godzinę błądziliśmy autem w poszukiwaniu właściwego kierunku w obawie, że stoczymy się ze skarpy lub nigdy nie odnajdziemy drogi (to znaczy ja się trzęsłam ze strachu, Panowie dawali radę, albo przynajmniej sprawiali takie wrażenie!). Poza tym, na pustyni mieszkają jadowite tarantule (nie widzieliśmy), węże (ale tylko w skałach), szakale i wiele innych zwierząt, a nasz przewodnik widział każde z nich. Pustynia Lota jest też jednym z najgorętszych miejsc na ziemi i po dwóch godzinach bez wody, w środku lata, nie macie tam żadnych szans. Przewodnik też wie gdzie jest najładniej, pokaże Wam najlepsze punkty widokowe i wskaże kaluty, na które można wejść. 

Dasht-e Lut, kaluty, kaluts desert, Pustynia Lota

Dojazd na Pustynię Lota | Dasht-e Lut

Największym atutem podróżowania z przewodnikiem na Dasht-e Lut jest fakt, że nie ma jak tam dojechać transportem zbiorowym, a przewodnik zabierze Was własnym samochodem. Żadne autobusy czy pociągi na Dasht-e Lut nie jeżdżą. Możecie tam dojechać własnym autem, ale z wyżej wspomnianych powodów zalecamy, abyście poszukali przewodnika jeszcze przed wyjazdem! Przewodnik odbierze Was z Kerman, które jest głównym ośrodkiem miejskim w regionie i zabierze na pustynię. Przewodnika można znaleźć też w Kerman, ale jeśli macie mało czasu, lepiej umówić się z kimś wcześniej przez internet.

Do Kerman możecie dolecieć samolotem z Teheranu i innych dużych miast, a także dojechać autobusem z :

  • Shiraz – odjazdy o 06:15, 20:30, 21:30, koszt 490 tys. riali, czas przejazdu 9 h
  • Teheran – odjazdy regularnie od 14:00 do 22:00, koszt 690 tys. riali, czas przejazdu 14 h
  • Jazd – odjazdy regularnie od 06.00 do 17:00, koszt 280 tys. riali, czas przejazdu 4-5 h [z Kerman do Jazdu wyjeżdżaliśmy o 8.50]
  • Isfahan – odjazd o 21:15, koszt 490 tys. riali, czas przejazdu 10-11 h
  • Meszhed – odjazdy o 14:00, 17:40, 20.30, koszt 690 tys. riali, czas przejazdu 14-15 h
  • Bandar-e Abbas – odjazy o 11:30 i 21:30, koszt 370 tys. riali, czas przejazdu 7-8 h
  • Pociągiem – dojedziemy do Teheranu (odjazd o 15:00 i 22:30, cena 500-700 tys. riali, czas przejazdu 14 h) i Meszhedu (odjazd o 17:40, cena 650-900 tys. riali, czas przejazdu 16-17 h)

Wskazówka: Polecamy połączenia nocne! Bardzo wygodne, tanie, szybkie. Autobusy VIP zabierają na pokład zazwyczaj tylko 25 pasażerów, fotele rozkłada się do pozycji półleżącej, podczas drogi serwowane są przekąski i napoje. Można zaoszczędzić na noclegu i nie tracić czasu na przejazdy. Z kolei decydując się na lot wewnętrzny, trzeba mieć na uwadze zły stan floty lotniczej w Iranie i stosunkowo częste katastrofy lotniczej.

Dasht-e Lut, kaluty, pustynia kalut, pustynia lota

Kolejnym plusem jest to, że z przewodnikiem możecie dowolnie ustalić swoją trasę. Nie musicie decydować się tylko na wizytę na Dasht-e Lut. Jeżeli w okolicy jest jakiekolwiek miejsce, które chcielibyście odwiedzić, przewodnik Was tam zabierze. Co więcej, przewodnicy mieszkający w Kerman i okolicach znają takie miejsca, o których nie przeczytacie w żadnych przewodnikach. Może zobaczycie liczne pustynne zamki, Ogród Mahen, Cytadelę w Bam, absolutnie przepiękny i mało znany kanion Rageh i Keshit i inne miejsca. Na przykład te ze zdjęć poniżej.

Kolorowe Góry | Dasht-e Lut

Na zdjęciach oglądacie Kolorowe Góry, które nawet nie mają oficjalnej nazwy i są tak roboczo nazywane przez Irańczyków. Możecie poprosić przewodnika – kierowcę, żeby wybrał drogę na Pustynię Lota właśnie przez te góry. Zdjęcia nie oddają niezwykłości tego miejsca, serio. To było największe zaskoczenie naszego wyjazdu! Do tej pory kolorowe góry kojarzyły nam się jedynie z Peru albo Chinami, a tu taka niespodzianka.

Twierdza Rayen | Dasht-e Lut

Albo Twierdza Rayen. Historia twierdzy jest bardzo ciekawa, a malowniczo położone ruiny prezentują się na tle ośnieżonych gór przepięknie. Widok z jednej z wież twierdzy był jednym z najlepszych, jakich doświadczyliśmy w Iranie. Choć renowacja twierdzy po trzęsieniu ziemi w 2003 roku nie była dokładna i momentami budowla może się wydać zaniedbana – nie można odmówić jej uroku.

Wycieczki zorganizowane na Pustynię Lota | Dasht-e Lut

Na początku musicie się jeszcze nastawić na to, że wycieczki zorganizowane na Dasht-e Lut nie są wycieczkami w naszym rozumieniu tego słowa. I to jest w tym wszystkim najlepsze! Nie ma żadnych grup, ustalonych schematów, widełek cenowych, ustalonych z góry tras czy ograniczeń. Tylko ledwie raczkująca turystyka, która jest jeszcze płynna i nie narzuca schematów. Oczywiście w internecie możecie znaleźć kilka biur oferujących wycieczkę na pustynię w dość wysokich cenach, co ostatecznie i tak sprowadza się do podróży z prywatnym kierowcą, który na miejscu niekoniecznie musi się okazać przewodnikiem.

Dasht-e Lut, kaluty, kaluts desert, Pustynia Lota

Jak znaleźć przewodnika na Pustynię Lota | Dasht-e Lut

Nie przez oficjalne strony

Przez internet, ale nie przez oficjalne strony. Jeśli drogą elektroniczną zgłosicie się do organizatora takich wycieczek, będziecie płacić za całe auto mocno zawyżoną cenę, nawet jeśli podróżujecie w pojedynkę lub dwójkę. Na miejscu zawsze można coś wytargować. Poza tym mieliśmy w Iranie takie historie, że przez stronę oficjalnego organizatora wynajmowaliśmy kierowcę – przewodnika, który nie umiał mówić po angielsku i nie był przewodnikiem, tylko kierowcą. Nie jesteśmy nawet pewni, czy zapłacona przez nas kwota w jakimkolwiek ułamku dotarła do wykonawcy zadania, czyli kierowcy, dla którego mogło  to być jedyne źródło utrzymania.

Przykładowe wycieczki organizowane – https://www.visitkalouts.com/

Dasht-e Lut, kaluty, kaluts desert, Pustynia Lota

Przez grupy na Facebooku lub na miejscu

Bardzo Wam w tym miejscu polecamy grupę na Facebooku o nazwie „See you in Iran”. Tam można załatwić sobie wszystko, zebrać wszelkie potrzebne informacje. To forum jest niczym elektroniczny targ. Piszecie, czego potrzebujecie lub kogo szukacie i w przeciągu paru minut pojawiają się dosłownie dziesiątki komentarzy. Szukasz przewodnika? Sam się zgłosi, przywita uprzejmie, zostawi swój numer telefonu. Wtedy zapisujecie sobie numery w kontaktach na Whatsappie (konieczność do podróży po Iranie!) i nawiązujecie rozmowę prywatną. Wy przekazujecie kiedy i co chcecie zobaczyć, przewodnik Wam doradza i podaje cenę, możecie się targować i ostatecznie umawiacie się na wycieczkę. Z tego sposobu korzystaliśmy dwa razy i dwa razy sprawdził się wyśmienicie. Większość Irańczyków związanych z turystyką jest na tym forum, także nie będziecie mieć najmniejszego problemu ze znalezieniem przewodnika. Oprócz tego, na Facebooku znajdziecie bardziej szczegółową grupę o nazwie „Iran Kalut”, którą tworzą przewodnicy z Kerman i okolic.

Tak jak pisałam wcześniej, przewodnika można także znaleźć w Kerman, jednak jest to sposób dla osób, które mają pod dostatkiem czasu. Nasz napięty plan nie pozwalał na chodzenie po mieście i szukanie najlepszej oferty, gdyż zwyczajnie zabrakłoby nam na wszystko czasu. Jeśli więc chcecie oszczędzić na czasie, warto rozważyć zorganizowanie wycieczki jeszcze przed wyjazdem. Jeżeli chcecie mieć całkowicie wolą rękę, można też dojechać na pustynię taksówką z Kerman, co będzie się opłacało zwłaszcza wtedy, gdy podróżujecie grupą.

Dasht-e Lut, kaluty, kaluts desert, Pustynia Lota

Jakiego przewodnika wybrać? | Dasht-e Lut

Jeżeli bierzecie pod uwagę nasze skromne zdanie, to możecie rozważyć też wycieczkę z przewodnikiem, którego polecamy Wam z całego serca. Ahmad to filolog pochodzący z Kerman, licencjonowany przewodnik, który od 5 lat poświęca się oprowadzaniu wycieczek po regionie. Dobrze mówi po angielsku, a to co mówi, bardzo przypadnie Wam do gustu. Ahmad nie tylko ma ogromną wiedzę na temat atrakcji i zabytków oraz samej pustyni Dasht-e Lut, ale też z przyjemnością rozmawia o samym Iranie. Opowiada o historii, polityce, problemach społecznych, o tym jak żyją ludzie, o swoim życiu i rodzinie. Równie często zadaje pytania o nasze życie w Polsce, o nasze podróże i marzenia. To właśnie on przybliżył nam Iran „od środka”, z perspektywy mieszkańców jego kraju. Pokazał nam życie codzienne w Iranie, a także kawałek  swojego świata. Jesteśmy mu za to niezmiernie wdzięczni i chcielibyśmy mu pomóc w jakiś sposób. Jego skromność, dobroć i empatia dosłownie nas urzekły.

W naszym odczuciu dużą zaletą Ahmada jest też jego takt. Nie zarzucał nas pytaniami, nie gadał bez przerwy. Wręcz przeciwnie – dużo było w naszych rozmowach milczenia, prywatności i spokoju. Dawał nam swobodę, pozwalał samym przechadzać się po pustyni. Nie był natrętny i czuliśmy się w jego towarzystwie doskonale. Namiar na Ahmada znajdziecie poniżej. Możecie się na nas powoływać.

Numer telefonu: +989131956447

Koszt wycieczki na Pustynię Lota | Dasht-e Lut

Skoro już znacie Ahmada, pora przejść do bardziej przyziemnych spraw. Ile kosztowała wycieczka na Dasht-e Lut z Ahmadem? 60 euro za dwie osoby. Za co płaciliśmy?

  • transport
  • kierowca – przewodnik
  • obiad, kolacja i dwa śniadania
  • nocleg przy pustyni u irańskiej rodziny w Shafiabad, obok pustynnego zamku
  • wizytę na Pustyni Lota, w twierdzy Rayen i przejazd przez Kolorowe Góry
  • ognisko i nocne oglądanie gwiazd na pustyni

Czy to mało? Naszym zdaniem tak. Koszty takiej wycieczki w biurach turystycznych są o wiele wyższe, a to co przeżyliśmy to nasze. Próbowaliśmy domowej, wyśmienitej kuchni irańskiej, spaliśmy przy pustyni pod niebem rozświetlonym milionem gwiazd, poznaliśmy irańską rodzinę, zobaczyliśmy niezwykłe miejsca – te wszystkie doświadczenia były warte tej, a nawet i trzy razy wyższej ceny. Warunki noclegowe były proste, ale wygodne, a klimat przedni i jedzenie pyszne. Byliśmy tam jedynymi gośćmi. Podczas ciepłych wieczorów można rozsiąść się na dworze na poduszkach i palić shishę, zrobić ognisko, obserwować gwiazdy i napawać się niezwykłą ciszą. Nasi gospodarze nie znali angielskiego, ale byli dla nas niezwykle uprzejmi i gościnni, a Ahmad tłumaczył nasze rozmowy.

Ile czasu poświęcić na Pustynię Lota? | Dasht-e Lut

Wszystko zależy od tego, ile czasu macie na cały pobyt w Iranie. My musieliśmy się zadowolić tylko jednym dniem i nocą, ale było warto i starczyło. Optymalne są 2-4 dni, podczas których można odwiedzić cytadelę w Bam, twierdzę Rayen, ogród Mahan, kaniony i spędzić jeden pełen dzień na Dasht-e Lut. Ale przy braku czasu również uda się to zaplanować w ciągu jednego dnia pod warunkiem, że wstaniecie bardzo wcześnie. Nasz plan wyglądał następująco:

  • nocny wyjazd autobusem w Shiraz do Kerman
  • przyjazd do Kerman około 7 rano
  • śniadanie w Kerman w okolicach ruin zamku
  • przejazd do Twierdzy Rayen i zwiedzanie, czas na kawę
  • przejazd przez Kolorowe Góry z postojami na podziwianie widoków i zdjęcia
  • dojazd do naszego zakwaterowania, obiad
  • pobyt na Dasht-e Lut (spacer bez przewodnika po określonej przez niego trasie)
  • wspólne zdobycie jednego z kalutów i podziwianie z niego zachodu słońca
  • ognisko i nocne podziwianie gwiazd
  • powrót na nocleg, kolacja, wspólna mini biesiada
  • rano śniadanie i powrót do Kerman na autobus odjeżdżający około 9 do Jazd

Dasht-e Lut, kaluty, kaluts desert, Pustynia Lota

Noc i ognisko na Pustyni Lota | Dasht-e Lut

Pustynię podziwialiśmy sami. Nie było tam ani jednego turysty czy mieszkańca. Cisza panująca na Dasht-e Lut aż dzwoniła w uszach. Żadnych kas, żadnych biletów, żadnych godzin otwarcia (chociaż nie polecamy odwiedzin latem). I dopiero gdy sami szukaliśmy drewna na opał, siedzieliśmy na gołej ziemi, jedliśmy ciastka, które udało nam się zakupić w sklepie przed podróżą, wtedy dotarło do nas, jak mało komercyjne jest to miejsce. Na Dasht-e Lut możecie mieć styczność z czystą naturą, podziwiać jej potęgę i kunszt. Dzielimy się z Wami tym miejscem, ale prosimy – nie zniszczcie tego. Niech Dasht-e Lut pozostanie jak najdłużej takie, jakim je widzieliśmy po raz ostatni. Ahmad do tego stopnia stara się wyjść naprzeciw swoim wycieczkowiczom, że dla naszych poprzedników pojechał po namioty do miasta gdy zażyczyli sobie, by spędzić noc na samej pustyni. Także jeżeli macie ochotę, to śmiało go pytajcie. A niebo? Ah, pustynne niebo. Nie ma słów by opisać ten widok.

Dasht-e Lut, kaluty, kaluts desert, Pustynia Lota

Dasht-e Lut, kaluty, kaluts desert, Pustynia Lota

Kiedy jechać na Pustynię Lota? | Dasht-e Lut

Na pewno nie między czerwcem a sierpniem, kiedy to temperatury są ekstremalnie wysokie i przewodnicy unikają organizowania wycieczek na pustynię w tym czasie. My odwiedziliśmy Dasht-e Lut pod koniec listopada i trafiliśmy na bardzo przyjemną pogodę – około 20 stopni w ciągu dnia, słońce w południe dość mocno grzało, jednak przydał się cienki sweterek lub jakaś narzutka. Pogoda była wręcz wymarzona na eksplorowanie pustyni i okolic.

Dasht-e Lut, kaluty, pustynia kalut, pustynia lota

Czy warto odwiedzić Pustynię Lota | Dasht-e Lut

Wydaje mi się, że po przeczytaniu tego tekstu znacie już odpowiedź. Dla nas Dasht-e Lut i okolice miasta Kerman są odkryciem podróży do Iranu, terenem nieskażonym przez masową turystykę, gdzie można jeszcze oglądać nienaruszoną przyrodę, napawać się spokojem i ciszą. Kaluty zafascynują zwłaszcza osoby cenijące kontakt z naturą, eksplorowanie przyrody, pustyń i gór. Dziwaczne formacje skalne mieniące się tysiącem odcieni czerwieni są zaskakujące, oryginalne i piękne. Bardzo Wam Pustynię Lota polecamy, uwzględnijcie są w swoich irańskich planach.

Jeśli podobał Ci się ten tekst, będziemy wdzięczni jeśli udostępnisz go dalej!

Dasht-e Lut, kaluty, kaluts desert, Pustynia Lota

Dasht-e Lut, kaluty, kaluts desert, Pustynia Lota

Dasht-e Lut, kaluty, kaluts desert, Pustynia Lota

 

A tutaj znajdziecie listę pozostałych miejsc, które warto naszym zdaniem odwiedzić w Iranie:

Iran atrakcje – co warto zobaczyć w Iranie?

Magda M. 

Iran atrakcje – co warto zobaczyć w Iranie?

Iran atrakcje – co Wam przychodzi na myśl? Z czym kojarzy Wam się Iran? Z zatłoczonym Teheranem? Z ogromnymi pustyniami? Ośnieżonymi górami? Kolorowymi miastami? Głośnymi bazarami? Zastanawiacie się, jak wygląda Iran i jakie są w tym kraju ciekawe atrakcje? Dzisiaj podpowiadamy – co warto zobaczyć w Iranie. 

noc na pustyni w Iranie / Iran atrakcje

O Iranie marzyliśmy długo i już podczas kupna biletów wiedzieliśmy, że ta podróż wyrwie nas z butów. Czy tak się stało? Zdecydowanie tak! Przed wyjazdem mieliśmy spory dylemat. Im więcej czytaliśmy, oglądaliśmy zdjęć, poznawaliśmy relacji innych podróżników, tym coraz większy mętlik panował w naszych głowach – jak zobaczyć te wszystkie atrakcje w Iranie w tak krótkim czasie? Które wybrać? Każda z możliwości jawiła nam się obłędnie. Żal było z którejkolwiek zrezygnować. Wybrać mniej popularne miejsca czy uczęszczany szlak? Po chińskich doświadczeniach postawiliśmy na najbardziej popularną trasę wycieczkową po Iranie, jednak z pewnymi modyfikacjami. Chcieliśmy najpierw sprawdzić, czy dobrze się tam czujemy, a gdy nam się spodoba – wrócić i dokładniej eksplorować cały kraj. Na miejscu przejechaliśmy trzy i pół tysiąca kilometrów, zobaczyliśmy całkiem sporo – chociaż w stosunku do wielkości kraju i ilości atrakcji – wciąż niewiele. Po powrocie stworzyliśmy listę miejsc, które najbardziej nas urzekły i które naszym zdaniem warto w Iranie odwiedzić.

Dasht-e Lut – kaluty na Pustynii Lota | Iran atrakcje

Dasht-e Lut znajduje się w ścisłej czołówce najpiękniejszych miejsc, jakie widzieliśmy w życiu. Pustynia Lota, a dokładnie jej część, na której znajdują się skały wyrzeźbione przez wiatr – kaluty to coś, co po prostu trzeba zobaczyć. W internecie to miejsce często funkcjonuje pod nazwą Kaluts Desert. Kalut w języku perskim oznacza 'zamek z piasku’. Ciężko opisać słowami piękno kalutów – miłośnicy pustyń i otwartych przestrzeni będą nimi zachwyceni. Ta część Iranu wciąż pozostaje niezadeptana przez turystów, chociaż z roku na rok kaluty przyjeżdża oglądać coraz więcej osób. Jednak to wciąż jedno z tych miejsc na ziemi, gdzie można podziwiać potęgę przyrody i cieszyć się nią w samotności, bez tłoku i komercji. Na Dasht-e Lut można w całkowitym spokoju podziwiać skalne formacje przypominające pałace, oświetlone przez zachodzące słońce, odpoczywać w niewiarygodnej wręcz ciszy, podziwiać zachód słońca, a nocą grzać się przy ognisku i chłonąć wzrokiem niebo rozświetlone miliardem gwiazd. Pobyt na pustyni przy kalutach był jednym z naszych najpiękniejszych podróżniczych przeżyć. Ciekawostkę stanowi fakt, że Pustynia Lota jak do tej pory dzierży palmę pierwszeństwa jeśli chodzi o najgorętsze miejsce na ziemi – satelity NASA odnotowały tu temperaturę przekraczającą 70 stopni Celsjusza!

Kaluty Pustynia Lota Iran atrakcje

Kaluty Pustynia Lota Iran atrakcje

Kaluty na Pustyni Lota Iran atrakcje

Yazd | Iran atrakcje

To pustynne miasto całkowicie skradło nasze serca. Może w Yazd nie ma aż tylu zabytków i atrakcji, co w Shiraz lub Esfahan, jednak gdy ujrzycie panoramę miasta z jednego z tarasów widokowych, to gwarantujemy Wam – to będzie jeden z najpiękniejszych widoków w Waszym życiu. Oglądając Yazd z góry można się poczuć niczym w Baśni z Tysiąca i Jednej Nocy lub conajmniej spodziewać się Alladyna biegajacego po dachach. Czerwone mury niewysokich budynków, poprzeplatane wysokimi łapaczami wiatru, minaretami i kopułami meczetów na tle pobliskich gór to coś, co na długo zapadnie Wam w pamięć. Meczety w Yazd były również tymi, których zdobienia najbardziej nas urzekły w całym Iranie. Warto zapuścić się między kręte uliczki, starając się wczuć w bliskowschodni klimat i wyobrazić sobie te wszystkie kupieckie karawany, zgiełk bazarów, spokój odludnych ulic, zapach przypraw, smak orientalnej kuchni, widok kolorowych ubrań. Yazd pozwala przenieść się w czasie.

Jazd Iran atrakcje

Kolorowe Góry | Iran atrakcje

Pasmo górskie rozciągające się między miejscowościami Rayen a Golbaf oraz miastem Kerman, nie doczekało się oficjalnej nazwy i przez miejscowych nazywane jest „Kolorowymi Górami”. Barwne góry w Iranie kojarzą się raczej z okolicami miasta Tabriz, a te koło Kerman są praktycznie zawsze pomijane w przewodnikach. W tych Kolorowych Górach nie ma żadnej infrastruktury – szlaków, schronik, zabudowań. Jedynie prowadzi przez nie droga w kierunku miejscowości Golbaf. Warto wybrać się na przejażdżkę tą malowniczą trasą i podziwiać spektakularne kształy gór, a także ich ciekawe kolory. Trasa jest zazwyczaj pusta, w okolicy trudno o spotkanie z innymi ludźmi. Po raz kolejny w Iranie potęga natury sprawiła, że z zachwytu wrośliśmy w ziemię. To była jedna z najpiękniejszych tras widokowych w naszym życiu!

Kolorowe Góry Iran atrakcje

Esfahan – perskie ogrody i pałace | Iran atrakcje

Iran odwiedziliśmy jesienią, która nas totalnie oczarowała. Dawno nie widzieliśmy w Polsce tak pięknej jesieni. Była ona widoczna zwłaszcza w Esfahan, w którym można podziwiać wiele parków i perskich ogrodów. Miasto wręcz tonęło w złotych liściach, a służby porządkowe nie nadążały w ich usuwaniu. W tak barwnej krasie Esfahan prezentował się wyjątkowo malowniczo. Miasto uznawane jest za architektoczniną perełkę nie tylko samego Iranu, ale i całego Bliskiego Wschodu. I rzeczywiście – ilość meczetów, pałaców, kościołów i mostów momentami powala. Zdobienia poszczególnych świątyń i komnat, ich przepych i kunszt jest niewiarygodny. W Esfahan chyba spodoba się każdemu! Na nas największe wrażenie zrobiły pałace – Chehel Sotoon oraz Hasht Behesht. Nie wspominamy już o takich miejscach, jak meczety przy placu Imama – zwalają z nóg.

Twierdza Rayen | Iran atrakcje

Przyznamy, że po twierdzy Rayen nie spodziewaliśmy się cudów, bo miała być tylko zastępstwem dla wizyty w cytadeli w Bam – do której nie mogliśmy dojechać z braku czasu. Poza tym, cytadela w Bam została doszczętnie zniszczona podczas trzęsienia ziemi w 2003 roku. Położone bliżej Rayen zostało już odnowione, dlatego tam skierowaliśmy swe kroki, co teraz bardzo sobie chwalimy. Z powodów wyżej wymienionych, Rayen  podobno odwiedza ostatnio coraz więcej turystów. Jednak podczas naszej bytności – nie spotkaliśmy tam nikogo. Ciekawa historia twierdzy i malowniczo położone ruiny, prezentują się na tle ośnieżonych gór przepięknie. Widok z jednej z wież twierdzy był jednym z najlepszych, jakich doświadczyliśmy w Iranie. Choć renowacja twierdzy nie była dokładna i momentami budowla może się wydać zaniedbana – nie można odmówić jej uroku. Nam spodobała się ogromnie.

Shiraz – mauzoleum Shah Cheragh| Iran atrakcje

Shiraz poraził nas liczbą zabytków, pięknych ogrodów, meczetów, pałaców i mauzoleów. Dwa dni po dwanaście godzin bitego zwiedzania, a i tak odwiedziliśmy ledwie najbardziej znane atrakcje miasta. Z pewnością kojarzycie Nasir ol-Molk, czyli Różowy Meczet w Iranie, który rankiem zalewany jest falami kolorowego światła przez jego witraże – to właśnie w Shiraz! W mieście leżą też największi irańscy poeci – Hafez i Sa’di. Tutaj możecie odpoczywać w spokojnych ogrodach – Eram, Shaopuri czy Qavam. I to właśnie w Shiraz mieliśmy okazję oglądać najbardziej spekakularny jak do tej pory architektoniczny muzułmański cud – Mauzoleum Shah Cheragh. Jeśli chodzi o zabytki, to mauzoleum rozłożyło nas na łopatki najmocniej podczas całego wyjazdu. Ogromny plac otoczony arkadowymi zabudowaniami, których łuki podświetlone są różnymi kolorami, do tego piękna kopuła i minaret, niewiarygodnie kunsztowne i barwne zdobienia oraz wnętrza ozdobione milionami odłamków luster! Budowniczym tego miejsca łatwiej były wykonać tytaniczną pracę ułożenia ścian z fragmentów lustra, niż przymocowanie do nich całych dużych luster.  Czegoś takiego jeszcze w życiu nie widzieliśmy!

Naqhsh-e Rostam | Iran atrakcje

To miejsce surowe i niesamowicie piękne w swej prostocie. Oryginalne, nietuzinkowe i z punktu widzenia europejskiego turysty – zaskakujące. Naqhsh-e Rostam to groby wykute na wysokości w ogromnej skale, gdzie pochowano perskich królów z dynasti Achemenidów – Dariusza Wielkiego, Dariusza II, Artakserksesa oraz Kserksesa. Groby usytuowane są w dolinie w górach Zagros niedaleko Shirazu i Persepolis. Krypty wykute w skale ozdobione reliefami porażają ogromem. Jasne skały na tle intensywnie niebieskiego nieba prezentują się wspaniale. Jeżeli wybierzecie się na wycieczkę do Persepolis, koniecznie zahaczcie o Naqhsh-e Rostam, to tylko kilka kilometrów dalej!

Kashan – kadżarskie rezydencje | Iran atrakcje

Kashan rywalizuje z Yazdem o miano najpiękniejszego miasta w regionie, jednak to pustynny Yazd chwycił nas szczególnie za serca. Ale Kashan ma coś, czego nie ma w innych miastach – piękne kupieckie rezydencje z XIX wieku wybudowane w stylu kadżarskim. Szczególne wrażenie robi Chane-je Abbasan. Rezydencja zaskakuje swoją wielkością – w niezliczonych komnatach, korytarzach i zaułkach można się szybko zgubić. Rezydencji w mieście jest więcej – Chane-je Tabatabaei, Chan-je Borudżerdi i każda z nich zasługuje na uwagę. Oprócz tego Kashan zachwyca ostentacyjnie pięknymi łaźniami, wpisanymi na listę UNESCO, ogrodem Fin czy meczetem Aqa Bozorg. W okolicy Kashanu można odwiedzić kilka ciekawych miejsc – pustynię Marandżab, wioskę Abjane, podziemne miasto Nuszabad czy mauzoleum Helala Alego, miasto więc stanowi dobrą bazę wypadową na zwiedzanie okolicy.

Meybod – nietypowe budynki | Iran atrakcje

Meybod to kolejne pustynne miasto zlokalizowane między dwoma największymi pustyniami Iranu – Wielką Pustynią Słoną i Pustynią Lota. Meybod liczy sobie ponad 1800 lat i można w nim oglądać unikalną architekturą pustynną. Czymś, co nas najbardziej zaskoczyło, to wieża lodu, czyli starożytna lodówka. W Meybod możecie oglądać miejsce, gdzie w starożytności mieszkańcy miasta doprowadzali do zamarznięcia wody, by na wiosnę cieszyć się lodem. Ponoć takich fabryk w Iranie było znacznie więcej. Kolejnym niezwykle ciekawym punktem na mapie Maybod, jest Wieża Gołębi. Z zewnątrz niepozorna, wewnątrz zachwyca kunsztem wykonania. W wysokich ścianach wykuto kilkadziesiąt tysięcy otworów, w których na noc kryły się gołębie. Ptasie odchody zbierali potem mieszkańcy miasta, by uzyskać nawóz! Oprócz tego, w Meybod można podziwiać także ruiny zamku Narin, a także porządnie odrestaurowany karawanseraj, gdzie mieści się Muzeum Dywanów. Wizytę w Meybod szczególnie polecamy fanom architektury, będą zachwyceni.

Persepolis | Iran atrakcje

Dla miłośników historii i starożytności wizyta w Persepolis podczas podróży po Iranie, będzie taką wisienką na torcie. Starożytna stolica świadcząca o potędze perskiego imperium jest miejscem, które chyba zawsze jako pierwsze przychodzi nam na myśl, gdy mówimy „Iran” lub „Persja”. Persepolis zdecydowanie lepiej odwiedzić z przewodnikiem. Podczas samotnego zwiedzania łatwo pominąć istotne elementy, które przewodnik pomoże nam dostrzec. Jego opowieść zadziała na wyobraźnię i będziecie w stanie wyobrazić sobie wielkość i przepych wszystkich pałaców. Strzeliste kolumny, reliefy, ruiny komnat wyglądają niesamowicie na tle granatowego nieba. Warto poświęcić chociaż połowę dnia na wizytę w Persepolis, nie będziecie żałować! Z resztą, któż by nie chciał odwiedzić miasta uznawanego wówczas za „najbogatsze pod słońcem”, a zdobytego przez Aleksandra Macedońskiego?

Persepolis Iran atrakcje

Chak Chak | Iran atrakcje

Chak Chak to najświętsze miejsce pielgrzymkowe zaratrusztian na całym świecie. Na kompleks Czak Czak składa się niewielka jaskinia, w której stale płonie święty płomień oraz kilka pięter zabudowań i otwartych pomieszczeń, gdzie Irańczycy lubią organizować rodzinne pikniki. Może sama świątynia nie jest interesująca, ale już widok z licznych tarasów widokowych robi imponujące wrażenie. Podobnie jak trasa wiodąca do góry, na której świątynia Czak Czak jest dosłownie zawieszona. Pustynny krajobraz, przez który biegnie droga, jest oszałamiający i można poczuć się tam jak na innej planecie. Wizyta w Czak Czak będzie ciekawostką podczas podróży po Iranie i urozmaiceniem, a widoki po drodze i te roztaczające się ze świątyni – zawrócą Wam w głowach.

Czak Czak Iran atrakcje

Mahan – ogród Shazden | Iran atrakcje

Perski tyb ogrodu wywodzi się ze starożytności i rozprzestrzenił się na terenie całego Bliskiego Wschodu. Perskie ogrody charakteryzują się tym, że posiadają w centralnym punkcie sadzawkę lub basen, przy której wznosi się pawilon lub pałac, a cały geometryczny teren obrośnięty bujną rośłinnością, otoczony jest murem. Na terenie Iranu można podziwiać wiele perskich ogrodów, a kilka z nich jest nawet wpisanych na listę UNESCO. I nic w tym dziwnego. Na niewielkiej czasem przestrzeni obsadzonej roślinnością z całego świata, można się poczuć jak w małym raju. Doskonałym przykładem takiego ogrodu jest Shazden Garden w Mahan, czyli Ogród Książęcy, pochodzący z XIX wieku. Kaskady spływającej wody w długim basenie wśród soczystej roślinności robią wrażenie. Warto spędzić leniwe godziny blisko natury, w spokojnym, zielonym ogrodzie, który tym bardziej zdaje się być cudem, bo położony jest na tak pustynnym obszarze.

Abjane | Iran atrakcje

Co do miejscowości Abjane (Abyaneh) mamy mieszane uczucia, jednak uważamy, że wciąż zasługuje na uwzględnienie na tej liście. Piętrowo ułożona u podnóża góry Karkas wioska, o charakterystycznej czerwonej zabudowie, przyciąga ku sobie wielu turystów. My mieliśmy to szczęście w nieszczęściu, że trafiliśmy na paskudną pogodę. Dzięki temu, w wymarłym Abjane byliśmy jedynymi gośćmi. Z drugiej – pięknych widoków na wioskę i przylegle góry możemy się jedynie domyślać, gdyż chmury niemal całkowicie przykryły nam widok. Dlatego też ciężko nam ocenić, czy Abjane rzeczywiście jest warte odwiedzin. Rozczarowujące było również to, że na ulicach nie było widać turystów, ale także i mieszkańców, którzy noszą tradycyjne stroje i posługują się dialektetem. Mimo niesprzyjającej aury, wioska Abjane wydała nam się przyjemnym miejscem i jeżeli będziecie dysponować w Iranie odrobiną wolnego czasu, a przebywacie w okolicy, warto tam zajrzeć. Na zdjęciach podczas dobrej pogody Abjane wygląda bardzo zachęcająco, a nawet podczas brzydkiej pogody nie można było odmówić jej uroku i atmosfery.

Karawanseraj Zein-o-din | Iran atrakcje

Karawanseraj to rodzaj budynku, który był zajazdem dla karawan przemierzających jedwabny szlak. Rozprzestrzenione były na terenie całego Bliskiego Wschodu, jednak szczególnie dużo karawanserajów zachowało się w Iranie, gdzie były licznie budowane już od czasów starożytnych. Karawany wędrujące pustynią zatrzymywały się tam na nocleg. Karawanseraje oddalone były od siebie średnio o 30 kilometrów czyli tyle, ile była w stanie przejść w ciągu dnia karawana z wielbłądami. Jednym z popularniejszych obiektów tego typu w Iranie, jest Karawanseraj Zein-o-din. Pewien milioner z Teheranu postanowił odnowić to miejsce i stworzył w nim hotel, gdzie można poczuć się jak przed wiekami, podczas wizyty karawany w zajeździe, a także oglądać nocne rozgwieżdżone niebo w towarzystwie astrologa i spać w podobnych warunkach, w jakich czyniono to przed wiekami. Zein-o-din leży 60 kilometrów od Jazdu i warto wybrać się tu na wycieczkę. Inne karawanseraje można oglądać również w miastach, na przykład w Kashanie czy Meybod.

karawanseraj Iran atrakcje

Zurchane – Dom Siły w Yazd | Iran atrakcje

Aboslutny hit, miejsce „ciekawostka”. Domy Siły to takie starożytne siłownie! Zurchane, czyli właśnie dom siły, to miejsce gdzie odbywają się tradycyjne zapasy i ćwiczenia siłowe. Wszystko to odbywa się w rytm muzyki dobiegającej z bębnów i podczas śpiewów. Do domów siły mogli chodzić tylko mężczyźni. Ich najważniejszymi cnotami powinny być czyste myśli oraz męstwo. Ćwiczenia odbywają się w okrągłym pomieszczeniu, w którego centralnym punkcie znajduje się wgłębienie z matą, na której ćwiczą mężczyźni. Na podwyższeniu z kolei zasiada publiczność oraz morszid, czyli osoba prowadząca ćwiczenia, która co jakiś czas wykrzykuje hasła z Koranu oraz fragmenty irańskiego eposu Szahname. Tradycja Zurchane powoli zamiera, ale wciąż niektórzy zajmują się tym zawodowo i organizują pokazy turystyczne – na przykład wieczorami (godz. 16.30 , 17.30 i 19.00 )  w Jazd, tuż po prawej stronie placu Amir Chakhmag.

Kharanaq | Iran atrakcje

Kharanag szczególnie przypadło nam do gustu – wymarłe starożytne miasteczko, położone na wzniesieniu z widokiem na góry, rzadko – według naszego Przewodnika – odwiedzanie przez turystów, to ten rodzaj miejsca, które podczas podróży bardzo odwiedzać lubimy. Kharanaq, czyli ziemia słońca, jest bardzo starą, niemal wymarłą wioską, w której centrum żyją ledwie dwie rodziny. Wioska urzekła nas swoją gliniastą zabudową, całkowicie wyludnionymi krętymi uliczkami i zaułkami oraz pięknym położeniem. Kharanaq wygląda pięknie oglądane z jednego z dachów, a jeszcze lepiej z przeciwległego wzniesienia – podczas ładnej pogody do złudzenia przypominało nam toskańskie maisteczka na wzgórzach 😀 Jasne zabudowania z gliny mocno kontrastują z niemal czarnymi górami położonymi w okolicy. Tuż pod wioską znajduje się wspaniale zachowany akwedukt na suchej przez większość roku rzece. Warto udać się tam na spacer, bo z perspektywy akweduktu okolica prezentuje się szczególnie urokliwie. Nam się tam bardzo podobało i jeśli jesteście w Jazd i macie choć trochę czasu, koniecznie wybierzcie się na wycieczkę do Kharanaq, na przykład połączoną z wizytą w Meybod i świątyni Czak Czak.

Kharanaq Iran atrakcje

Kharanaq Iran atrakcje

Kharanaq Iran atrakcje

I jak Wam się podoba Iran? My wróciliśmy do domu totalnie podbici. Iran jest magiczny, kolorowy, gościnny, wyjątkowy i piękny. Powyższe miejsca składają się na dość utarty szlak, który polecamy i który warto przemierzyć, by zapoznać się z tym krajem i się w nim zakochać, a podczas kolejnych powrotów, poznawać coraz dalsze rubieże i mniej znane obszary. I taki też jest właśnie nasz plan! Mamy nadzieję, że w zamieszczonych tu zdjęciach i opisach znajdziecie chociaż trochę inspiracji. 

pustynia Iran atrakcje

 

Kontrola na lotniskach w Izraelu – fakty i mity. Jak ją przejść krok po kroku?

Kontrola na lotniskach w Izraelu – czy rzeczywiście taka straszna, jak ją malują? W internecie krąży wiele historii na ten temat. Osoby, które pierwszy raz wybierają się do Izraela, obawiają się tego etapu podróży. My rozprawimy się tu z niektórymi mitami i opowiemy, jak z tą kontrolą naprawdę jest. Nie znajdziecie tu zapewnień, że jest prosto i przyjemnie, ale też nie będziemy straszyć, że kontrola jest nie do przejścia. Bo jest. Może nieprzyjemna i nudna, ale to nadal tylko kontrola, której nie musimy się obawiać (o ile nie mamy nic na sumieniu). Doradzimy, jak ją przejść krok po kroku. 

Dużo opinii na ten temat pojawiajacych sie w internecie jest bardzo skrajnych i bardzo sprzecznych. Naszym zdaniem, na takie opinie należy patrzeć z przymrużeniem oka. Prawda jest taka, że nigdy nie wiadomo, na jakiego celnika traficie – a wiele właśnie zależy od niego. Może przepuścić Was z uśmiechem po 30 sekundach rozmowy, a może Was przemaglować i zadawac dużo pytań. Jeżeli ktoś pisze lub opowiada, że kontrole na lotnisku wcale nie są ciężkie, trwają krótko i są bezproblemowe to nie znaczy, że nasza kontrola też taka będzie. Jest to spora generalizacja i niepotrzebne wprowadzanie ludzi w błąd. To, że komuś kontrola się „udała” i poszła dość sprawnie nie oznacza od razu, że każda kontrola tak wygląda. Działa to też w drugą stronę. Jeśli ktoś miał pecha i przeszedł bardzo drobiazgową kontrolę i spędził na lotnisku wiele godzin nie oznacza od razu, że nam również to się przydarzy.

Na lotniskach w Izraelu nie ma reguły. Wiele zależy na okoliczności. Jak możemy się przed tym zabepieczyć? Pomoże nam w tym świadomość. Przed wyjazdem dobrze jest posiąść pewną wiedzę o tym, jak będzie wyglądałą kontrola, jakie pytania zostaną nam zadane, co należy, a czego nie należy mówić, jakie przysługują nam prawa i  jakie możliwe scenariusze mogą nam się przytrafić. Uzbrojeni w taką wiedzę zyskamy spokój i komfort psychiczny, a świadomość, że jesteśmy przygotowani na różne warianty ułatwi nam podróżowanie.  W kolejnych punktach wyjaśniamy pewne kwestie związane z podróżówaniem do Izraela.

Zaznaczamy, że poniższe rady nie są poleceniami, nie nakłaniają do krytykowania kogolwiek, nie podejmują próby moralnej oceny takiej kontroli. Jest to jedynie zbiór wieloletnich doświadczeń i wskazówek, które pomogły nam przechodzić kontrole dość sprawnie. To tylko rady i nikt nie musi się do nich stosować.

1.  Kontrola na lotniskach w Izraelu jest na pewno bardziej skrupulatna, niż na lotniskach w Polsce czy innych krajach europejskich. Powinniśmy pamiętać, że jeszcze w latach ’80 i ’90, to izraelskie samoloty były najczęściej porywane.  Izrael ma napięte stosunki z wieloma krajami. Dlatego też taka kontrola może wynikać właśnie ze względów bezpieczeństwa.

2. Do Izraela obywatele Polski mogą wjeżdżać z paszportem ważnym przez co najmniej sześć miesięcy, na okres nie dłuższy niż 90 dni – przez tyle czasu możemy podróżować po Izraelu bez formalnej wizy.

3. Po wyjściu z samolotu, a jeszcze przed opuszczeniem lotniska, nastąpi kontrola polegająca na rozmowie z celnikiem i sprawdzeniu paszportu.

4.  Kontrole są bardziej skrupulatne przy wylocie z Izraela, niż przy wlocie do kraju.

5. Nie ma reguły odnośnie faktu, przez ile czasu będzie przebiegać nasza kontrola po przylocie do kraju. Rozmowa może polegać jedynie na okazaniu paszportu, jednak mogą zostać również zadane pytania: po co przyjechaliśmy do Izraela, gdzie będziemy nocować, czy kogoś znamy z Izraelu, co mamy w planach, skąd jesteśmy. Są to zazwyczaj pytania ogólne na temat celu naszej podróży.

6.  Warto mieć przy sobie zapisany adres miejsca, w którym spędzimy pierwszą noc lub wydrukowane potwierdzenie rezerwacji w hotelu. Nie jest to jednak wymóg obowiązkowy.

7. Celnicy siedzą zazwyczaj w dwóch rodzajach budek – niektóre są przeznaczone tylko dla obywatelu Izraela (zdecydowana większość), reszta z nich (zazwyczaj dwie, trzy, przy których ustawiają się najdłuższe kolejki), przeznaczone są dla obywateli innych krajów, w tym dla Polaków. Na budkach wyświetlają się napisy, dlatego nie będzie problemu z rozróżnieniem, do której powinno się ustawić.

8. Podczas przylotu otrzymujemy darmową wizę, w formie małego druczku (niebiska karteczka), zamiast pieczątki w paszporcie. Wydruk tez jest bardzo ważny – w razie ewentualnej rutynowej kontroli w Izraelu (np. przy przekraczaniu granicy między Autonomią a Izraelem), wizy będą sprawdzane, a jej brak przy wylocie z kraju może skutkować poważnymi utrudnieniami. Dlatego bezwzględnie należy wizy pilnować. Jeśli jednak po przylocie zauważycie, że celnik będzie chciał wbić pieczątkę do paszportu, można go uprzejmie poprosić o wydrukowaną wizę. W przyszłości ułatwi to Wam podróżowanie po krajach arabskich.

9. Podczas kontroli paszportu, na nasz dokument zostanie przyklejona żółta naklejka z kodem kreskowym i ciągiem liczb. Pierwsza z tych liczb  oznacza stopień zagrożenia, jaki zdaniem celnika, stwarzamy dla bezpieczeństwa państwa Izrael. Skala przyznawanych punktów sięga 6 i im wyższy numer zostanie przyklejony na nasz paszport, tym większe prawdopodobieństwo, że przy kolejnych kontrolach zostaniemy skrupularniej sprawdzeni. Nie jest też powiedziane, że otrzymując wysoki numer, będziecie dłużej przepytywani. Działa to w drugą stronę. Niski numer nie oznacza, że zostaniecie szybko z lotniska wypuszczeni. Wszystko zalezy od tego, na jakiego celnika traficie.

10. Nie jest prawdą, że mając w paszporcie pieczątki wbite w krajach arabskich (Maroko, Egipt, Iran, ZEA), możemy zostać nie wpuszczeni do Izraela lub mieć z tym poważne trudności. Uciążliwością w takim przypadku, może być zwiększona ilość pytań  (czasem uszczypliwych) zadawanych przez celnika – dlaczego podróżowaliśmy do tych krajów, z kim, czy kogoś tam znamy. W skrajnych przypadkach, możemy zostać zabrani na przesłuchanie do osobnego pomieszczenia. Przesłuchanie może potrwać nawet kilka godzin. Wówczas będą wypytywali o naszą rodzinę, pracę, stan cywilny, czy znamy kogoś w tych krajach arabskich, które odwiedziliśmy (odpowiadać, że nie), dlaczego tam podróżowaliśmy (turystycznie).

W jaki sposób można się jeszcze zabezpieczyć ? Podczas takiego przesłuchania mogą zostać sprawdzone nasze telefony, konta bankowe i konta na Facebooku, maile, instagramy itp. Nie jest to wyjątkowa procedura. W wielu innych krajach, na przykład w Tajlandii, mogą od nas wymagać potwierdzenia, że mamy do dyspozycji wystarczająco dużo środków pieniężnych. Dlatego przed wyjazdem zdecydowanie zalecamy usunięcie z telefonu numerów telefonicznych, zdjęć z krajów arabskich. Najlepiej też usunąć rozmowy z przyjaciółmi z krajów arbaskich. Po prostu wyczyścić swoją historią tak, by celnicy nie mieli żadnego punktu zaczepienia. Oczywiście, nie da się wymazać historii podróży całkowicie, w końcu macie w paszporcie pieczątkę. Jednak niewarto dawać celnikom kolejnych drażliwych tematów do rozmowy.

Podczas takich przesłuchań należy odpowiadać krótko i na temat, mówić prawdę. Jeśli nie macie nic wspólnego z terrorystami – nic Wam nie grozi. Jesteście niewinni i nie możecie za nic ponieść odpowiedzialności. Może spróbujcie myśleć w ten sposób, że właśnie te kontrole sprawiają, że Izrael jest państwem bezpiecznym dla turystów. Mimo długich przesłuchań, nie ma takiego przepisu, który zabraniałby turystom, ktorzy wcześniej spędzali wakacje np. W Egipcie, wjazdu do Izraela.  Nie jest też powiedziane, że to się przydarzy każdej osobie, która była w Maroku czy Turcji. Zdarza to się rzadko, ale jednak zdarza. Mając pięczątki z Iranu czy ze ZEA, może w ogóle nie będziecie przepytywani, może rozmowa będzie trwałą 15 minut, a może 3 godziny. Po raz kolejny – wszystko zależy od tego, na jakiego celnika traficie.

A jeśli widzicie, że przesłuchanie się ” nie klei”, zawsze możecie udawać „głupich”. (W naszym przypadku pomogło. Celnik mówił tak niewyraźnie, że po dziesiątym razie, gdy zapytaliśmy czy może powtórzyć, machnął na nas ręką i kazał iść dalej). Jakby źle nie było – jeśli jesteście niewinni, nie ma się czego bać. To tylko rozmowa i prędzej czy później muszą Was z lotniska wypuścić.

11. Czego nie powinno mówić się lub robić podczas kontroli? Zdecydowanie zalecamy, aby nie wspominać, że w planach jest odwiedzenie Betlejem lub innego miejsca w Autonomii. W razie pytania o nasze plany, zalecamy mówić jedynie, że wybieramy się do Jerozolimy. Jeśli padnie pytanie o to, w jakim celu – lepiej mówić, że w celach turystycznych. Jeśli chcecie uniknąć długiej kontroli,  odradzamy odpowiadanie, że jedziemy na pielgrzymkę czy modlić się. Jeśli nosimy jakieś symbole religijne, np. Krzyżyk na szyi lub arafatkę, która jest tradycyjnym muzułmańskim nakryciem głowy, a chcemy, by kontrola przebigła szybko, bezstresowo i w spokojnej atmosferze, na czas kontroli zalecamy schowanie takich rzeczy. Kontrola może być szczególnie uciążliwa dla osób duchownych – księży, zakonników, zakonnic, może warto rozważyć, czy może na czas podróży zmianić habit na zwyczajny strój. Wszystko oczywiście zależy od naszych osobistych przekonań. Nikogo w tym miejscu nie nakłaniamy do ukrywania swoich przekonań i wiary. Jest to jedynenie wskazanie sposobu przyśpieszenia kotroli dla osób, które faktycznie tego chcą.

12.  Gdy stoicie w kolejce do kontroli, możliwe jest, że podejdą do Was ubrani po cywilnemu celnicy – tajniacy, którzy będą wypytywać o cel przyjazdu do Izraela.

13.  O wiele więcej czasu zajmuje odprawa podczas wylotu z Izraela – na lotnisku lepiej być odpowiednio wcześniej. Nawet jeżeli z naszych doświadczeń wynika, że na odprawienie się starczy mniej czasu, nigdy nie przewidzimy wypadków losowych oraz tego, na jakiego celnika trafimy. Dlatego zalecamy przybyć na lotnisko co najmniej 2 – 3 godzin przed planowanym odlotem.

14. Na lotnisku w Tel Awiwie jest zamontowanych wiele automatów, w których możemy wydrukować bilet. Według przepisów nie jest możliwa odprawa z biletem w formie elektronicznej, chociaż doświadczenie pokazuje, że celnicy czasem przepuszczają osoby również posługujące się biletem zapisanym na telefonie. Na wszelki wypadek jednak zalecamy posiadanie wydrukowanych biletów. Jeżeli na lotnisku nie ma możliwości wydrukowania biletu, zawsze można poprosić o wydrukowanie w jednym ze sklepów lub barów, a także w hotelu (W Jerozolimie np. Hostel Abraham)

15. Przy sprawdzaniu biletów, będą zadawane nam pytania typu: (w nawiasach sugerowane odpowiedzi)
– z kim podróżowałeś po Izraelu? (z rodziną, przyjaciółmi, samemu – jeśli podróżujecie sami, celnik może się zdziwić i zadać to pytanie kilka razy)
– Czy znasz osoby, z którymi podróżujesz (tak) i kim dla siebie jesteście ?
– Gdzie podróżowałeś po Izraelu? (Jerozolima i Morze Martwe, nie Betlejem i Autonomia)
– Czy zawsze miałeś swój bagaż przy sobie? (zawsze)
– Czy ktoś był przy tym, jak pakowałeś swój bagaż? (nie)
– Gdzie mieszkałeś ? (w Jerozolimie, ewentualnie podać adres)
– Czy masz przy sobie broń, bombę? (nie. Przynajmniej mamy taką nadzieję 😉 )
– Czy wywozisz ze sobą jakieś prezenty ? (nie)
– Czy ktoś dawał ci do przekazania jakieś prezenty ? (nie)
– Jakiego jesteś wyznania? (tu już odpowiedź zależy od nas samych, musimy jednak pamiętać, że odpowiadając np. „jestem chrześcijaniem”, możemy narazić się na nieprzyjemności i przedłużoną kontrolę)
– Jeśli macie w paszportach pieczątki z krajów arabskich , mogą się pojawic takie same pytania o nie, jak podczas przylotu do Izraela (patrz punkt 10).
– w Izraelu bardzo przydatna okazuje się umiejętność mówienia po rosyjsku. Jeśli nie znacie angielskiego, a umiecie posługiwać się rosyjskim, nie wahajcie się podczas rozmowy przejść na ten język

16. Jeżeli nie umiecie posługiwać się językiem angielskim lub rosyjskim, na lotniskach często dostępne są wydrukowane listy pytań w wielu językach, równiez po polsku. Jeśli nie rozumiemy celnika lub wiemy już przed wyjazdem, że nie zrozumiemy – warto przygotować sobie wydrukowaną na kartce prośbę po angielsku o listę pytań, ponieważ nie rozumiecie tego języka.
Można również zapytać celnika, czy posługuje się jakimś innym językiem, który znacie Wy – np. francuskim, hiszpańskim czy niemieckim. Całkiem możliwe, że na takiego funkcjonariusza traficie.

17. Po kontroli paszportowej, przechodzi się do kontroli dużego bagażu, który zostanie zważony i nadany do luku bagażowego.

18. Następnym etapem jest kontrola bagażu podręcznego. Należy pamiętać, że jeżeli coś w Waszym zachowaniu nie spodoba się celnikom, mogą oni Was cofnąć do początku i rozpocząć kontrolę od nowa.

19.  Jeśli zakupiliście w Izraelu pamiątki – dewocjonalia lub przedmioty związane z Palestyną, nie polecamy wkładania ich do bagażu podręcznego. Izraelscy celnicy widząc w torbach różańce, krzyże itp., zazwyczaj stają się bardzo opryskliwi, a rutynowa kontrola, która powinna trwać kilka minut, może przedłużyć się nawet do godziny (choć tak jak i w poprzednich opisanych sytuacjach – nie jest to regułą).  W takiej sytuacji wszystkie Wasze rzeczy zostaną wyciągnięte z bagażu i skrupulatnie sprawdzone, a Wy zostaniecie sprawdzeni na obecnośc materiałów wybuchowych na Waszych dłoniach i ubraniach.

…i to już wszystko.

 

Podsumowanie

Kontrola na lotniskach w Izraelu może się okazać dość męcząca. Jednak nie ma na to reguły. Może się zdarzyć, że bezproblemowo przejdziecie odprawę w ciągu kilku minut, a może być tak, że potrwa ona nawet kilka godzin. Dlatego na lotnisku przed odlotem zalecamy być odpowiednio wcześniej. Nie jest to jednak kontrola, której nie da się przejść. Jeżeli będzie się pamiętać o powyższych zaleceniach i odpowiednio odpowiadać na zadane pytania, przy kontroli nie powinno być problemu. Zdarzają się skrajne przypadki, gdy dokonuje się  kontroli osobistej, jednak raczej w sytuacjach, gdy przy kontroli jednej osoby skumuluje się kilka przesłanek uzasadniających obawy celników (np. wiele pieczątek z krajów arabskich, podróżowanie w pojedynkę lub z nieznanymi osobami, krótki czas pobytu, rozmowa o podróży do Autonomii).

Wiele osób decyduje się na wyrobienie przed wyjazdem do Izraela nowego paszportu, jeśli w starym mieli wiele pieczątek z „niepożądancyh” krajów. Pamiętajmy jednak o tym, że czysty paszport, wyrobiony tuż przed wylotem, również może zaciekawić celnika. Jeśli decydujemy się na taki krok, to lepiej zaplanować wymianę paszportu odpowiednio wcześniej.

Kontrola jest czasochłonna, ale jeżeli zachowamy spokój i zdrowy rozsądek, obędzie się bez zbędnych utrudnień. Nie powinna również stanowić bariery, która zniechęci Was do podróży do Izraela. Jest to po prostu jakaś niedogodność, którą trzeba cierpliwie przetrwać i przejść, by później móc cieszyć się goracym słońcem tego kraju. 


Sprostowanie

Po udostępnieniu tego artykuły i burzy, jaką wywołał w kilku miejscach na portalach społecznościowych, musimy chyba dokonać sprostowania. Nie było naszym celem generalizowanie, branie stron, popadanie w skrajności. Artykuł miał pokazać, że sytuacji może być wiele. Na sto osób, które przejdą kontrolę w 5 minut, może się trafić jedna osoba, którą będą przepytywać godzinę. A może nie – bo nie ma reguły. Jednemu z czytelników przytafiła się drobiazgowa kontrola, drugiemu – uśmiechnięty celnik, który przepuścił go po minucie rozmowy. Wiemy, że obie sytuacje zdarzają się codziennie na izraelskich lotniskach setkom osób i każda opisana sytuacja jest prawdziwa. Bądźmy jednak świadomi i wyrozumiali – nie mamy monopolu na wszystkie możliwe życiowe doświadczenia. To, że coś się nam przytrafiło bądź nie, nie oznacza, że komuś innemu musi lub nie może się przydarzyć. W końcu ile ludzi, tyle przypadków.

To jest nadal tylko kontrola, której nie musimy się bać. Tekst przedstawia skrajne przypadki i rady, jak można się wtedy zachować. Niektórzy obawiają się wyjazdu właśnie ze względu na kontrolę. Nie jest może ona przyjemna, na pewno jest nudna i pewnie każdemu szkoda czasu, który można byłoby poświęcić na zwiedzanie. Starajmy się jednak myśleć, że tak szczegółowe kontrole prowadzone są właśnie w celu zapewnienia nam wszystkim, przebywającym w Izraelu, bezpieczeństwa. Nie bójmy się jechać do Izraela i nie rezygnujmy z wyjazdu z takiego powodu. A jeśli ktoś uważa, że tak szczegółowe sprawdzanie uwłacza jego godności, powinien wybrać inny kierunek i oszczędzić sobie stresu związanego z sytuacją na lotnisku.

Pamiętajmy również, że nie ma tu żadnej próby moralnej oceny takiej kontroli, bo ani to miejsce na to, ani my nie czujemy się powołani ku temu, by stawiać takie oceny.

Życzymy Wam spokojnej podróży!