Malta rozłożyła nas na łopatki. Kompletnie się tego nie spodziewaliśmy. Nie zliczę ile razy podziwiając miasta i krajobrazy Malty, miałam miękkie nogi z wrażenia. Czy to my byliśmy tak wyposzczeni po koronawirusowym odizolowaniu i wielu miesiącach bez podróży, czy to Malta faktycznie jest taka piękna? Pewnie obie kwestie miały wpływ na nasze postrzeganie tego kraju. Ale jakie nie byłoby źródło tych zachwytów, musimy się z Wami podzielić tymi kilkoma miejscami, które dosłownie wyrwały nas z butów. Oto one:
Mapa atrakcji na Malcie
Pozostałe artykuły z Malty:
- Zwiedzanie Malty. Informacje praktyczne
- Atrakcje Gozo. Co warto zobaczyć?
- Plaże na Malcie i Gozo
- Tydzień na Malcie. Plan wyjazdu na Maltę
- Gdzie zjeść na Malcie i Gozo?
- Transport na Malcie
Szlak Ta’Lippija | Malta
To miejsce, które bezapelacyjnie jest naszym numerem jeden. Szlak Ta’Lappija to fragment licznych tras prowadzących wzdłuż wybrzeża Malty. Nazwa szlaku wzięła swoją nazwę od najstarszej wieży na wyspie, zbudowanej w okolicy szlaku przez Joannitów (i którą można podziwiać podczas wędrówki). Po drodze zobaczycie przepiękne plaże ze złotym piaskiem i turkusową wodą – Golden Bay (nasz maltański faworyt!), Ghajn Tuffieha oraz klimatyczną Gnejna Bay. Szlak jest niedługi, stosunkowo łatwy, ale w kilku miejscach bardzo stromy. Ale nawet dla takich amatorów jak my nie stanowił on jakiegoś większego wyzwania.
W połowie drogi znajdziecie się na spektakularnym, potężnym cyplu wcinającym się w morze – Ghajn Tufieha Viewpoint, skąd będziecie mogli podziwiać plaże u jego stóp, niesamowite formacje skalne, śródziemnomorską roślinność i pustynne kolory wzgórz schodzących prosto do Morza Śródziemnego. Ostatnia z plaż, Gnejna, wydała nam się kameralna, ale pełna mieszkańców wyspy, spokojna, bez turystycznego zadęcia – idealna na odpoczynek po wycieczce.
W okolicy można znaleźć o wiele więcej szlaków, prowadzących do kolejnych punktów widokowych oraz wzdłuż Parku Narodowego Il-Majjistral. Jeżeli będąc na Malcie dysponujecie małą ilością czasu, to bardzo, ale to bardzo polecamy odwiedziny w tym miejscu. Bez plażowania taka wycieczka nie zajmie wam więcej niż pół dnia.
Valletta | Malta
O Vallettcie słyszeliśmy same dobre rzeczy i nie zawiedliśmy się. Tego miasta po prostu nie da się nie lubić. Piaskowe, eleganckie kamienice i dodające im pazura barwne balkony maltańskie, tworzą niepowtarzalny klimat. Oryginalna architektura Valletty zachwyca na każdym kroku. W mieście znajduje się sporo punktów widokowych na morze oraz inne, sąsiadujące z nim miasta.
Do tego w stolicy znajduje się mnóstwo atrakcji i zabytków – ostentacyjny, pełen bogatych zbiorów Pałac Wielkiego Mistrza, Muzeum Archeologiczne, wspaniały pałac Casa Rocca Piccola, Narodowe Muzeum Wojny, Muzeum Sztuk Pięknych, forty, Zajazd Kastylijski, Zbrojownia, Bazylika Matki Bożej z Góry Karmel, wspaniale zdobione i ciekawe Muzeum Katedralne św. Jana, Biblioteka Narodowa, Palazzo Parisio, Zajazd Włoski, piękne ogrody… jest tu co robić nawet przez kilka dni. A do tego te kolorowe, malownicze uliczki chyba nigdy się nie nudzą! To zdecydowanie jedno z najpiękniejszych europejskich miast.
Comino
Ta atrakcja nie znajduje się stricte na Malcie, a na trzeciej co do wielkości wyspie archipelagu maltańskiego – Comino. Nie ma słów, którymi dałoby się opisać turkus i przejrzystość wody w Blue Lagoon. To po prostu trzeba zobaczyć na własne oczy. Naszym zdaniem nie jest to idealne miejsce do plażowania. Brakuje tu szerokich, piaszczystych plaż, a wybrzeże jest raczej skaliste. Na wyspie mieszka tylko jedna, trzyosobowa rodzina. Nie znajdziecie tu hoteli, restauracji, zabytków, ani choćby jednego, marnego drzewka, pod którym można by było skryć się w cieniu.
Odwiedziliśmy Comino w lipcu, kiedy żar lał się z nieba. Mimo że przypłynęliśmy na wyspę pierwszym rejsem, około 9 rano. To i tak już wtedy było gorąco, a ludzi sporo. Na Comino zostaliśmy tylko około dwóch godzin. Pospacerowaliśmy, zamoczyliśmy nogi w wodzie, porobiliśmy mnóstwo zdjęć. Z każdą kolejną łódką masa turystów na wyspie gęstniała. Ale nie żałujemy. Może nie jest to idealne miejsce do wypoczynku, ale widoki są pierwszorzędne. To zdecydowanie jedno z najpiękniejszych miejsc na Malcie. W pobliżu Blue Lagoon znajduje się także inna zatoka, Crystal Lagoon.
Trójmiasto | Malta
Birgu, Isla i Bormla – te trzy miasta, położone naprzeciw Valletty po drugiej stronie zatoki, zrobiły na nas olbrzymie wrażenie. Kompletnie się tego po nich nie spodziewaliśmy. Nawet nie mieliśmy w planie ich zwiedzać, ale zauroczeni obrazami, jakie widzieliśmy zza szyby, szybko wyskoczyliśmy z autobusu miejskiego i udaliśmy się na zwiedzanie. Kolorowa mozaika zabudowań miejskich zdaje się otaczać nas ze wszystkich stron. Między nimi przebija się lazurowa woda, na której cumują łódeczki i jachty. Ale nie byle jakie jachty. Według mnie to były już małe, luksusowe statki! Niektóre z nich miały nawet lądowisko na helikoptery.
W Trójmieście było spokojnie, wakacyjnie i tak po prostu pięknie. Do tego we wszystkich trzech miastach znajdują się bardzo ciekawe atrakcje. Chociażby potężne fortyfikacje Fortu St Angelo, Pałac Inkwizytora czy pełne ciekawych wystaw Muzeum Morskie Malty.
W Birgu można przechadzać się kolorowymi uliczkami, które są równie piękne (jak nie piękniejsze), niż te w Vallettcie. Marcinowi spodowało się tam na tyle, że chciałby w maltańskim Trójmieście kiedyś zamieszkać na dłużej.
Paola i Hypogeum | Malta
Hypogeum to podziemna budowla sprzed 2500 lat p.n.e, położona pod bardzo ładnym miastem Paola. Przeznaczenie Hypogeum wciąż pozostaje dla naukowców niejasne. Prawdopodobnie pełniło ono rolę nekropolii lub/i sanktuarium. Jest to jedna z najstarszych świątyń megalitycznych w Europie i miejsce o ogromnym znaczeniu archeologicznym, ponieważ rzuca trochę światła na niezwykłe dzieje Malty. Pomieszczenia na trzech poziomach Hypogeum są wyjątkowo dobrze zachowane.
Na niektórych ścianach dobrze widoczne są fantastyczne, czerwone obrazy, elipsy i inne kształty. Niektóre formacje wyżłobione w kamieniu zachowały się w niemal niezmienionym stanie. Ba! Widać zdobienia ścian, sufity, wejścia, kamienne płyty, na których wnoszono do środka zmarłych. Jeżeli mielibyśmy zwiedzić jedną świątynię megalityczną na Malcie, zdecydowanie wybralibyśmy Hypogeum. Ponieważ podczas wycieczki z przewodnikiem dowiadujemy się o historii budowli, jej przeznaczeniu, o odkryciu. Góra kamienii zaczyna do nas przemawiać i znaczy coś więcej, niż pozornie nudne głazy i dziury w ścianach. Zwiedzanie Hypogeum ma sens, jeśli interesuje Was historia, tajemnicze zagadki z przeszłości, archeologia. Dla nas wycieczka okazała się bardzo ciekawa, w Hypogeum przy użyciu muzyki, filmu i odpowiednich świateł stworzono niezwykłą, tajemniczą atmosferę.
Ale najprawdopodobniej gdyby nie koronawirus, do Hypogeum w ogóle byśmy nie poszli. Okazało się, że aby zwiedzić to miejsce, trzeba zrobić rezerwację, bo zwiedzanie budowli jest ściśle regulowane i można ją podziwiać tylko kilka razy w ciągu dnia, w określonych godzinach, w grupach 10-osobowych. Podobno miejsca wyprzedają się na kilka miesięcy do przodu, a bilety kosztują… 36 euro! Podczas naszego pobytu na Malcie wycieczkę można było zaklepać z dnia na dzień i z powodu małej liczby turystów, cenę biletu obniżono do 17 euro. Doszliśmy do wniosku, że aż się prosi, aby skorzystać z okazji i Hypogeum odwiedzić. Nie żałujemy, ale czy będziemy polecać? Tak, ale mamy świadomość, że nie każdemu się spodoba. Tutaj znajdziecie szczególowe informacje na temat zwiedzania Hypogeum. A sama Paola okazała się uroczą miejscowością. Tłoczną, pełną życia, z pięknym kościołem w centrum.
Klify Dingli | Malta
Malta posiada skaliste wybrzeże, więc nic dziwnego, że w kilku punktach wyspy można podziwiać majestatyczne klify. I właśnie Klify Dingli to naszym zdaniem jedno z tych miejsc na Malcie, którego szkoda byłoby nie zobaczyć. Dingli są najwyższym punktem na wyspie (253 m.n.p.m.), a widok, który się z nich rozpościera, dosłownie zapiera dech w piersiach. W przeciwieństwie do klifów na Gozo, Dingli nie da się podziwiać z bliska, tylko z nieco dalszej perspektywy. Ale może właśnie ta odległość i kontrast w stosunku do okolicznych wzgórz powoduje, że wydają się one tak majestatyczne i surowe w swej prostocie. Można pomyśleć – gołe skały i kupa kamieni. Jednak klify Dingli budzą respekt i podziw.
Marsaxlokk | Malta
Malta często kojarzy się właśnie z tymi pocztówkowym obrazkiem, przedstawiajacym rybacką wioskę Marsaxlokk. Nie jest to może oszałamiącej urody miasto, ale przyznać trzeba, że maltańskie łodzie luzzu prezentują się wyjątkowo malowniczo. Historia łodzi luzzu sięga aż czasów fenickich. Tradycja korzystania z nich przetrwała do współczesności ze względu na solidny, podwójny kadłub, który pomaga maltańskim rybakom pokonać na morzu niespokojne sztormy – a tych na wodach wokół Malty nie brakuje.
Obecnie miejscowść słynie właśnie z tychże łodzi, a także z targu rybnego odbywającego się tu w każdą niedzielę. Podobno właśnie w Marsaxlokk można zjeść najsmaczniejsze ryby i owoce morza na całej Malcie. Co prawda nie próbowaliśmy ryb wszędzie, ale te w Marsaxlokk okazały się wyjątkowo smaczne – zwłaszcza rewelacyjne małże. Marsaxlokk to nie miejscowość, w której spędzicie mnóstwo czasu, ale warto tu wybrać się o zachodzie słońca na wieczorny spacer wzdłuż morza i pyszną kolację. Bo widok na miejscowość choć jest znany, oklepany i niezmienny, to jednak wyjątkowy.
Blue Grotto | Malta
Wielu turystów twierdzi, że Blue Grotto to atrakcja przereklamowana. Ale bez względu na opinie, to właśnie ona wciąż cieszy się tak dużą popularnością wśród przyjezdnych. My jesteśmy w tej grupie, która Błękitną Grotą się zachywca. Podczas pandemii koronawirusa po osławionej już kolejce do łódki płynącej do grot nie było ani śladu. Do portu przyjechaliśmy rankiem, kiedy to podobno jest najlpeszy czas na podziwianie grot.
Do łodzi weszliśmy z marszu, jako pierwsi. Z nami płynęły jeszcze dwie pary i to tyle. Sam rejs przebiegał w bardzo przyjemnej atmosferze, przewdonik opowiadał o odwiedzanych miejscach różne ciekawostki. Wpływaliśmy łodzią do każdej z jaskiń, zatrzymywaliśmy się na dłużej na zrobienie zdjęć, wkładaliśmy ręce do lazurowej wody. Świetne doświadczenie.
W całym rejsie podobały nam się dwie rzeczy – niesamowite, jasne klify podziwiane z perspektywy morza, a także niewiarygodny, wręcz neonowy kolor wody w grotach. Naszym zdaniem warto się na taki rejs wybrać (ale jeśli w sezonie, to z samego rana).
St. Peter’s Pool | Malta
Bardzo przyjemne miejsce na wypoczynek w okolicach Marsaxlokk. Nie znajdziecie tu długich plaż, za to skaliste wybrzeże, które wyrzeźbione przez morze tworzy w tym miejscu ciekawe formacje skalne, zatoczki i jeden największy basen – stąd nazwa St. Peter’s Pool. To popularna lokalizacja wśród miejscowych, którzy ćwiczą tu skoki do wody mieniącej się w słońcu pięknymi odcieniami granatu. W okolicy warto się przejść do Fortu Delimara i zabytkowej latarnii morskiej.
Paradise Bay | Malta
Jedna z bardziej znanych plaż na Malcie. Na miejscu byliśmy nieco zaskoczeni jej wielkością, bo okazała się mniejsza, niż się to wydawało po zdjęciach oglądanych w internecie. Ale tak czy siak, pobyt na tej plaży zrobił na nas dobre wrażenie. Piaszczysta, niezbyt długa, ale też niezatłoczona, z przyjemnym, jasnym piachem i łagodnym zejściem do czyściutkiej, turkusowej wody. Na miejscu znajdziecie porządną infrastrukturę, wygodne leżaki, parasole i sklepy. Jedno z fajniejszych miejsc na wyspie, w którym można porządnie wypocząć po intensywnym zwiedzaniu.
Hagar Qim | Malta
Na Malcie i Gozo znajduje się mnóstwo świątyń megalitycznych. Szaleństwem byłoby odwiedzić każdą z nich, o ile nie jesteście paleontologami, historykami lub po prostu osobami, które bardzo się tym interesują. Z podobnego założenia wyszliśmy także i my, więc zdecydowaliśmy się na zwiedzenie świątyni Hagar Qim oraz Hypogeum. Czy było warto? Ciężko powiedzieć. Naszym zdaniem Hagar Qim warto zwiedzić, jeśli nie wybieracie się do Hypogeum oraz gdy interesujecie się historią Malty. Będąc na Malcie warto zobaczyć chociaż jedną ze świątyń megalitycznych, ale wcześniej warto coś o tym poczytać! Ale też jeśli nie interesujecie się historią, to nic się nie stanie, jeśli to miejsce ominiecie.
Sliema, Gzira, St. Julian’s | Malta
Przyjemne nadmorskie miasta, często wybierane jako bazy wypadowe do zwiedzania pozostałych części Malty. W każdym z nich znajdziecie długie promenady, ładne widoki na morze, klimatyczne porty i fajne restauracje. Szczególnie ujmujący się widok ze Sliemy na Vallettę, którą możemy podziwać z nadbrzeża oraz z promu pływającego między oba miastami. W Sliemie znajduje się również oryginalny kościół Stella Maris, a w St. Julian’s całkiem ładna Balluta Bay. Z kolei Gzira posiada przepiękną promenadę z widokiem na Sliemę i Vallettę, a która zwłaszcza wieczorami staje się bardzo klimatyczna.
Gzira to także wspaniale odrestaurowany, zachwycający Fort Manoel. Podobnie jak w przypadku świątyń megalitycznych, fortów na Malcie jest od zatrzęsienia. Jeżeli macie zwiedzić jeden z nich, niech to będzie właśnie ten. Opisane miasta nie są jednak miejscami, które koniecznie musicie odwiedzić podczas pierwszego pobytu na Malcie. Wizyta w tych miejscowościach będzie dobrym pomysłem na wieczorny spacer, kolację, zachód słońca, gdy macie dużo czasu na Malcie lub gdy szukacie imprez i nowych znajomości.
Mellieha | Malta
Kolejne miasteczko na Malcie o typowo kurortowym charakterze, które może poszczycić się kilkoma ciekawymi atrakcjami. Do najpopularniejszych należy sanktuarium maryjne oraz schron przeciwlotniczy z czasów II wojny światowej, posiadający ponad 500 metrów podziemnych korytarzy. W okolicach Mellieha znajduje się kilka porządnych plaż, które niektórzy uznają za najlepsze na całej wyspie. I faktycznie, piaszczysta plaża w Mellieha Bay posiada zdecydowanie najlepszy widok – na morze, cumujące w porcie łódki i łagodne wzgórza zabudowane domami i kościołami. Mellieha jest doskonałą bazą wypadową na zwiedzanie okolicy.
Popeye Village | Malta
Popepye Village to miejsce jak z bajki – oryginalne, kolorowe, pięknie usytowane nad Zatoką Anchor. Ciężko wyobrazić sobie bardziej malownicze miejsce. Baśniowe domki kryją się pod skalną ścianą, a woda zatoki oglądana z góry ma zachwycający kolor, który zmienia się w zależnosci od położenia słońca na niebie. Popeye Village to wioska, która zostałą stworzona w 1980 roku na potrzeby musicalu Popeye, a obecnie pełni funkcje parku rozrywki.
Wejście do wioski kosztuje aż 15 euro i w tej cenie można cały dzień kąpać się w morzu, korzystać z udogodnień typu restauracje i sklepy, oglądać niewielkie wystawy w kolorowych domkach. Naszym zdaniem cena nie jest zachęcająca, a najpiękniejszy widok na wioskę i tak jest darmowy. Znajduje się dosłownie kilka kroków dalej od głównego wejścia do wioski, na klifie na przeciwko Popeye Village. Czy warto wejść do tej atrakcji? Ciężko nam powiedzieć, bo sami się na to nie zdecydowaliśmy. Uznaliśmy, że cena nie jest tego warta. Ale dla dzieci mogłaby być to fajna atrakcja.
Ogrody Buskett i San Anton | Malta
Masywny Pałac Verdala położony na niewysokim wzgórzu, to letnia siedziba Prezydenta Malty – dlatego też nie jest udostępniony dla zwiedzających. Z kolei Ogrody Buskett otaczające pałac już tak. Jest to największy kompleks ogrodowy na Malcie, bardzo popularny wśród Maltańczyków. W Pałacu Verdala kręcono jedną z początkowych scen pierwszego sezonu Gry o Tron. Z kolei San Anton Garden jest uznawany za najpiękniejszy park na wyspie i my się z tym zgadzamy. Szpalery roślin, egzotyczne kwiaty, stawy, fontanny, ptaszarnia i pałac, który w poprzednich wiekach był siedzibą Wielkiego Mistrza Zakonu Maltańskiego, następnie gubernatora, a obecnie Prezydenta Malty. To idealne miejsce na spacer! I taka gratka dla fanów Gro o Tron – tutaj również kręcono sceny kultowego już serialu.
Mosta | Malta
Choć na zdjęciach rotunda w Moście można wydawać się niepozorna, to nie ulegajcie złudzeniu, że można to miejsce pominąć w swoich planach! My tak początkowo chcieliśmy zrobić. Ale jadąc autobusem przez miasto, gdy nagle zza zakrętu wyłoniła się ta świątynia, to szczęki nam opadły z wrażenia. Rotunda jest potężna! Budowla zarazem smukła, masywna, okrągła, o przepięknym piaskowym kolorze. Jej kopuła jest trzecią co do wielkości kopułą w Europie. Z Rotundą wiąże się ciekawa historia. W trakcie nalotów II wojny światowej, podczas mszy przez dach kościoła wpadła do środka 500-kilogramowa bomba, która nie wybuchła. Nikomu nic się nie stało, a budynek ocalał, co oczywiście uznano za boży cud.
Mdina i Rabat | Malta
Mdina i Rabat to w teorii dwa oddzielne miasta, a w praktyce trudno zauważyć gdzie zaczyna, a gdzie kończy kolejne z nich. Rabat to całkiem ciekawe miasto z kilkoma zabytkami, ale turystów przyciąga tu głównie Mdina, pierwsza stolica Malty i jedno z najbardziej uroczych miasteczek na wyspie. Mdina bywa nazywana Cichym Miastem, ponieważ na jej terenie zabroniony jest ruch samochodowy (z pewnymi wyjątkami dla mieszkańców). Miasteczko jest niewielkie, ale jego złote ulice przyjemnie koją i dają wytchnienie w gorący dzień, przy okazji zachwycając kolorwymi balkonami i kwiatami szczelnie oplatającymi budynki. Chociaż korzenie Mdiny sięgają czasów średniowiecznych (a nawet i fenickich), to jej zabudowania są typowo barokowe.
W Mdinie znajduje się kilka naprawdę interesujących atrakcji, których zwiedzanie może zająć sporo czasu. Warto tu wymienić chociażby piękną bramę do starego miasta, w której kręcona była jedna ze scen popularnej Gry o Tron. Oprócz tego polecamy zajrzeć to Katedry św. Pawła, Muzeum Katedralnego, do Katakumb św. Pawła, zobaczyć Palazzo Falson, Palazzo Santa Sofia, mury obronne z tarasami widokowymi i przede wszystkim pospacerować zaisznymi ulicami miasta.
Gozo
Atrakcjom Gozo, drugiej co do wielkości wyspy archipelagu maltańskiego, poświęciliśmy osobny artykuł, który znajdziecie tutaj. Jest ich po prostu zbyt dużo, by zmieścić ciekawe miejsca z obu wysp w jednym przewodniku. Gozo w lipcu jest żółte, spalone słońcem, wypłowiałe, ale mimo to urzekające. Możemy się tylko domyślać, jak pięknie wyspa musi wyglądać wiosną, kiedy wszystkie pola i wzgórza zielenią się i wybuchają feerią barw. Na Gozo warto spędzić co najmniej dwa dni i więcej, bo choć wyspa zdaje się niewielka, to atrakcji jest na niej od groma. Na szczególną uwagę zasługują klify – Sanap, Ta’Cienc oraz w okolicach Zatoki Djerwa i pozostałości po Azure Window. Ciężko nam powiedzieć, które z nich wydały nam się najpiękniejsze.
Każde z nich oglądaliśmy z innej perspektywy, o różnych porach dnia. Ale wszystkie zachwyciły nas równie mocno. Oprócz tego Gozo to także piękne plaże – Ramla, San Blas, Zatoka Xlendi, wąwóz morski Wied il-Ghasri oraz szlak wzdłuż panwi solnych i przesiąknięta historią stolica Gozo, Victoria aka Rabat ze swoją piękną cytadelą. Na Gozo znajdziecie też dwie, olbrzymie świątynie – Xwejka i Ta’Pinu, jedyny zachowany w pełni wiatrak Ta’Kola, kilka ciekawych jaskiń – Xerri’s i Ninu’s, a także wiele świątyń megalitycznych, z najpopularniejszą na czele Ggantija Temple.
Miejsca, których nie zdażyliśmy zwiedzić, które były zamknięte z powodu wirusa lub do których nie dało się dojechać bez auta:
- Coral Lagoon – spektakularny basen morski wydrążony w skałach
- Jaskinia Ghar Dalam na Malcie
- Zapadlisko Magluba
- St. Thomas Bay
- Fort Rikasoli
Malta totalnie nas oczarowała i okazała się ogromnym podróżniczym zaskoczeniem. Nie spodziewaliśmy się, że tydzień pobytu na tak niewielkiej wyspie może okazać się niewystarczający, by zobaczyć wszystko co się chce. Miał to być spokojny, leniwy wyjazd. Ba, nawet miałam obawy, że będziemy się nudzić. Na szczęście nic takiego nie miało miejsca.
Udanej podróży!
Magda
